بسيار سختگير بوده‌[1] و تعدادى از رجال اسناد روايات بخارى، توسط وى تضعيف شده‌اند. از اين رو، تضعيفات ابو حاتم، به خلاف توثيقاتش، در صورت انفراد و عدم موافقت ساير علماى جرح و تعديل با وى، معتبر دانسته نشده است.[2]

10. ابوزُرْعَه رازى‌

ابو زرعه عبيد اللَّه بن عبد الكريم بن يزيد بن فروخ رازى، به سال 200 هجرى تولّد يافت و به سال 264 هجرى در رى درگذشت.

ابو زرعه، ثقه و از حافظان حديث بوده و براى شنيدن حديث، به حجاز و شام و مصر و عراق و جزيره‌[3] و خراسان، مسافرت نمود و احاديث بسيارى را به رشته تحرير درآورد.

اسحاق بن راهويه (از اساتيد بخارى) در مدح و فضل ابو زرعه گفته است:

هر حديثى كه ابو زرعه آن را نشناسد، بى اصل است. (يعنى از مصدر مطمئنى نقل نگرديده است).

وى علاوه بر آن كه احاديث فراوانى را از حفظ داشته، بصيرت تامّى نيز به اسناد احاديث و احوال رجال داشته است و ذهبى ابو زرعه را جزو علماى جرح و تعديلى كه منصف و معتدل بوده‌اند، به شمار آورده است.[4] ابو زرعه، در علم رجال و ديگر علوم، صاحب تأليفات بسيارى است كه از آن‌

[1]. ر. ك: سير أعلام النبلاء، ج 13، ص 81 و 260؛ هدى السارى، ص 460- 464؛ أربع رسائل فى علوم الحديث( ذكر من يعتمد قوله فى الجرح والتعديل)، ص 172؛ فتح المنّان بمقدمة لسان الميزان، ص 282- 283.

[2]. ر. ك: الجرح والتعديل، ج 1، ص 349- 367؛ تاريخ بغداد، ج 2، ص 70- 75( ش 455)؛ الأنساب، ج 2، ص 279- 280؛ سير أعلام النبلاء، ج 13، ص 247- 262( ش 129)؛ تذكرة الحفّاظ، ج 2، ص 567- 569( ش 592)؛ طبقات الحفّاظ، ص 278( ش 575).

[3]. جزيره، به سرزمين‌هايى اطلاق مى‌شده كه بين رود دجله و فرات واقع شده‌اند. اين مناطق، اكنون دركشورهاى سوريه و عراق و تركيه قرار دارند.

[4]. أربع رسائل فى علوم الحديث( ذكر من يعتمد قوله فى الجرح و التعديل)، ص 172.