الفهرست و الرجال شيخ طوسى و رجال النجاشى ، همه در قرن چهارم و پنجم هجرى تأليف شده اند و اكثر راويان و مؤلّفانى كه در اين كتاب ها از آنها ياد شده ، معاصر با اين بزرگان نبوده اند . پس ايشان چگونه اطّلاعات خود را درباره اين راويان به دست آورده اند و مستندشان چه بوده است؟ با توجّه به شناسايى منابع اصيل شناخته شده كه از قرن اوّل و دوم تا قرن چهارم هجرى تأليف شده اند ـ و بالغ بر حدود 120 عنوان تأليف اند ـ روشن مى شود كه اين بزرگان با استفاده از منابع كتبى و شفاهى معتبر كه به ايشان رسيده ، اطّلاعات ذى قيمت خود را در اختيار آيندگانشان گذارده اند. همچنين برخى شبهات ديگر ، از اين راه ، پاسخ داده شده و يا قابل دفع است. آنچه اينك در پيش روى شماست ، معرّفى و شناسايى تأليفات رجالى شيعه است كه به ترتيب تاريخى و بر اساس تاريخ وفات مؤلّفان آنها سامان يافته و خواننده با پيگيرى سير اين تأليفات مى تواند به تحوّلات و شيوه هاى تأليف در اين علم ، دست يابد . به عبارت ديگر ، اين مجموعه در واقعْ تاريخ صامت دانش رجال را در طول پانزده قرن ، ارائه مى دهد. همچنين از آن جا كه گزارش مختصرى از محتواى هر كتاب ، در حدّ توان ، ارائه شده ، مقايسه و مسيريابى محتوايى اين تأليفات نيز ميسّر شده است. اين مأخذشناسى ، در مركز تحقيقات دار الحديث و به اهتمام فاضل محترم ، جناب آقاى رسول طلاييان فراهم آمده است كه ضمن تشكّر صميمانه از زحمات ايشان ، آرزوى توفيق روز افزون برايشان داريم . مدير گروه رجال محمّد كاظم رحمان ستايش