حاشية من لا يحضره الفقيه

مولى محمّد امين استرآبادى (1036ق)

تحقيق : على فاضلى

درآمد

درباره مؤلّف ، به تفصيل در مقدّمه حاشية اُصول الكافي وى سخن گفته ايم [1] و اينك ، اين حواشى ، دومين اثرى است از استرآبادى كه توفيق تصحيح و نشر آن را مى يابيم . اين حواشى ، همان گونه كه ملاحظه مى فرماييد ، تعاليق متفرّقه اى است بر كتاب من لا يحضره الفقيه كه توسّط محمّد بن جابر نجفى جمع آورى شده و از آن نبايد توقّع يك كتاب منقّح و مهذّب را داشت ، همچنان كه از مسوّده مؤلّفى نبايد توقّع مبيّضه داشت . از همين روى ، حواشى مؤلف ، گاه ناتمام و گاه فقط عنوان بحث است و در برخى از موارد ، فقط قطعه اى از روايت بدون تعليق بر آن آمده است . در اين نسخه ، گاهى حواشى بدون ذكر موضع روايت يا كلام شيخ صدوق آمده كه ما در اين موارد ، قطعه روايت يا كلام شيخ صدوق كه تعليق بر آن واقع شده را در كروشه اضافه كرده ايم و در برخى از موارد كه مشخّص نشد تعليق بر چه موضعى است ، با علامت ستاره از حاشيه ماقبل جدا كرده ايم . البته گاهى تقديم و تأخيرى در برخى از حواشى صورت گرفته بود كه آنها را مرتّب كرده ايم .