الإيضاح - القاضي النعمان المغربي

اسم الکتاب : الإيضاح المؤلف : القاضي النعمان المغربي الجزء : 1 صفحة : 37

به ابن هيثم را فقيهان متأخّر مالكى نقل نموده اند . از مجموع اين دو گزارش مى توان ارزيابى دقيقى از مباحث در گرفته بين اين دو ارائه نمود ؛ چرا كه در هر دو گزارش ، استدلال هاى فرد مقابل ، به تمامى بيان نشده است . [1] در مورد تلاش هاى فقهى اسماعيليه قبل از سيطره بر افريقا ، اطّلاعات اندكى وجود دارد . [2] به نوشته ابن هيثم ، ابو عبد الله شيعى ـ كه نقش مهمّى در به قدرت رسيدن فاطميان داشته است ـ ، خود ، فردى مطّلع در فقه بوده است . [3] همو از فقيهى به نام افلح بن هارون عبانى به عنوان فردى دانشمند و صاحب تأليف در علم فقه نام مى برد . [4] همان گونه كه پوناوالا اشاره كرده است ، در اين دوره ، اسماعيليان از نظر فقهى ، همان آراى غالب در محلّ اقامت خود را دنبال

[1] به تازگى سميه همْدانى، تحليلى از مباحث كتاب المناظرات ارائه نموده است. ر.ك: The Dialectic of Power; Sunni- Shii Debates in Tenth Century North Africa, Studia Islamica, 2000, pp: 5-21. اين نكته قابل توجه است كه در منابع اسماعيلى از ابن هيثم سخنى به ميان نمى آيد و تنها به مناظره بين ابوعبدالله شيعى و مخالفانش اشاره مى شود (تاريخ الخلفاء الفاطميين، ص 140).

[2] خشنى از فقيهى به نام محمّد بن محفوظ (م 306) نام مى برد و بيان مى دارد: «محمّد بن محفوظ...من أهل لموزة و كان شيعيا من قبل» (طبقات علماء إفريقية، ص 92) . همچنين ر.ك: تاريخ الخلفاء الفاطميين، ص 63. در اين كتاب در ذيل وقايع سال 296ق ، آمده است: «ابو عبد الله شيعى بعد از فتح قيروان ، محمّد بن عمر مروزى را كه دستى در فقه بر اساس رأى اهل بيت عليهم السلام داشت و به تشيّع شهرت داشت، به قضاوت منصوب نمود (ص140).

[3] Studies in Early Ismailism, p: 101.

[4] همان، ص 102 . نكته با اهمّيت ديگر اين است كه وى از طريق ابو معشر حلوانى از ملوسى نقل حديث نموده است. ابن هيثم ، در ادامه بيان مى دارد كه وى آثار فقهى فراوانى را استنساخ نموده است. (همان، ص 103؛ تاريخ الخلفاء الفاطميين، ص 211). خشنى تنها اشاره اى كوتاه به مقام قضاوت افلح بن هارون در دوره فاطميان دارد (طبقات علماء إفريقية ، ص 92).

اسم الکتاب : الإيضاح المؤلف : القاضي النعمان المغربي الجزء : 1 صفحة : 37

صيغة PDF

شهادة

الفهرست