1. حيطه روان‌شناسى‌

انسان جنبه‌هاى گوناگونى دارد. جنبه روانى انسان از سه بخش تشكيل شده كه عبارت است از: ادراك، انفعال هيجان و فعل.[1] زمانى كه دوركيم، در قرن نوزدهم ميلادى خواست موضوع جامعه‌شناسى را از موضوع روان‌شناسى جدا كند، از روان‌شناسى چنين برداشت كرد: «موضوع روان‌شناسى، ادراك، هيجان و عمل است كه بر روان فردى استوار مى‌باشد».

او ادعا كرد: «روش‌هاى ادراك، هيجان و عمل بر اجتماع استوار است و به همين دليل موضوع جامعه‌شناسى است».[2]

از طرفى بلوم‌[3] (در بحث هدف‌هاى آموزشى) آثار مورد انتظار در فرايند يادگيرى روان آدمى را، به چهار بخش شناختى، عاطفى، روانى و حركتى تقسيم كرده است.[4] به پيروى از بلوم، نويسندگان كتاب‌هاى روان‌شناسى رشد، روان‌شناسى تربيتى و برنامه‌ريزى آموزشى نيز، اساس كار خود را بر اين تقسيم‌بندى قرار داده‌اند.

بر اين اساس، فعاليت‌هاى انسان نيز سه گونه است: فعاليت ادراكى، فعاليت عاطفى و فعاليت ارادى.[5] با اين توضيح، اگر انسان با چيزى مواجه شود، فعاليت ادراكى رخ مى‌دهد و اگر آن چيز در انسان اثر بگذارد، فعاليت عاطفى انجام مى‌گيرد. اگر پس از اين دو

[1]. ر. ك: سياسى، على اكبر، علم النفس يا روان‌شناسى، ص 90- 92.

[2]. ر. ك: دوركيم، اميل، قواعد روش جامعه‌شناسى، ص 48- 45.

[3].

moolB. 1

[4]. ر. ك: سيف، على اكبر، اندازه‌گيرى و ارزشيابى پيشرفت تحصيلى، ص 50- 54.

[5]. ر. ك: روشه، گى، كنش اجتماعى، مقدمه‌اى بر جامعه‌شناسى عمومى، ص 42.