اسم الکتاب : انديشه اجتماعى در روايات امر به معروف و نهى از منكر المؤلف : صديق اورعى، غلامرضا الجزء : 1 صفحة : 105
مخاطب (بيشترين تأثير پيام) هنگامى رخ مىدهد كه ميان پيام و عقيده پيشين مخاطب، تفاوت متوسطى (نه اندك، نه زياد) وجود داشته باشد. اگر تفاوت پيام و عقيده پيشين مخاطب بسيار باشد، آن پيام، خارج از پهنه پذيرش مخاطب قرار مىگيرد. بنا بر اين، كسى كه بر تغيير عقيده مخاطب مصمم است، بايد در ارائه پيام، ملاحظات ياد شده را به دقت رعايت كند. در روايتى[1] افزون بر تأثير محبت بر پذيرش پيام، به تأثير ماهيت اطلاع بر ميزان پذيرش پيام توجّه شده است: «
فحدثهم بما يعرفون و ترك ما ينكرون
؛ آن چه را نيكو مىدانند به آنان بگويد و آنچه را زشت مىشمارند (منكر هستند) ترك كند (نگويد)». مىتوان اين روايت را چنين معنا كرد: «خداوند، بندهاى را رحمت كند كه دوستى و محبت مردم را به سوى خود بكشاند و پس از آن، آنچه را در پهنه پذيرش آنان است به آنان بگويد، و آنچه را خارج از پهنه پذيرش آنان است به آنان نگويد».
3- 4. مورد اعتماد بودن
مورد اعتماد بودن و شايستگى، پذيرش پيام را افزايش مىدهد. هر فرد در زندگى روزمره خود، با اطلاعات فراوانى كه به او ارائه مىشوند، برخورد مىكند، ولى همه آنها در او تأثير نمىگذارند. همچنين تأثير اطلاعاتى كه در او اثر مىگذارند، به يك اندازه نيست. عقايد ما، تحتتأثير افرادى قرار مىگيرد كه درباره اطلاعى كه ارائه مىدهند، هم متخصص هستند و هم قابل اعتماد.
هنگامى كه منبع اطلاع خيلى قابل اعتماد باشد، هر چه تفاوت ميان نظر او و نظر حاضران فزونتر باشد، بيشتر آنها را متقاعد خواهد كرد. هر چه تفاوت ياد شده بيشتر باشد، ناراحتى حاضران بيشتر خواهد بود. فرد مىتواند دستكم به چهار شيوه ناراحتى خود را كاهش دهد: مىتواند عقيده خود را تغيير دهد؛ مىتواند منبع اطلاع را ترغيب كند تا عقيدهاش را دگرگون سازد؛ مىتواند با يافتن افرادى كه با او هم عقيدهاند، با وجود آنچه منبع اطلاع اظهار مىدارد، عقيده اوّليه خود را قوام بخشد؛ مىتواند منبع اطلاع را تحقير و تخفيف كند و خود
[1]. ر. ك: حُرّ عاملى، محمّد بن حسن، وسائل الشيعه، ج 16، ص 219، روايت 21404.
اسم الکتاب : انديشه اجتماعى در روايات امر به معروف و نهى از منكر المؤلف : صديق اورعى، غلامرضا الجزء : 1 صفحة : 105