است، و زناى دهانْ بوسه است، و زناى دست‌ها لمس است؛ چه اينها به زناى اندام جنسى بينجامد و چه نينجامد.[1] پيامبر صلى الله عليه و آله نيز مى‌فرمايد:

همه انسان‌ها حظّى از زنا دارند: زناى چشم‌ها نگاه است، زناى دست‌ها خشونت است، زناى پاها رفتن است، زناى دهانْ بوسه است. قلب، عاشق مى‌شود و مى‌طلبد [كه اين، زناى قلب است‌]، و اندام تناسلى، گاه همراه اينها مى‌شود و گاه نمى‌شود.[2] بنا بر اين، براى تحقّق خويشتندارى جنسى، بايد زمينه‌هاى تحريك جنسى را كنترل نمود. از اين رو، در ادامه به مهارت‌هاى اين اصل (كاهش تحريك)، اشاره خواهد شد.

1. كنترل نگاه‌

يكى از مهارت‌هاى بسيار مهم و تأثيرگذار در اين اصل، مسئله «كنترل نگاه» است. ديدن زن يا مرد نامحرم و يا مشاهده تصوير و فيلم مستهجن، موجب هيجان جنسى و برانگيختگى شهوانى انسان مى‌شود و اين، آغاز اغتشاش و ناامنى جنسى است. روزى امام على عليه السلام با تعدادى از مردم نشسته بودند كه زنى از روبه‌روى آنان گذشت و همراهان حضرت، به وى چشم دوختند.

حضرت با مشاهده اين وضع فرمود:

چشمان اين مردان، سختْ در طلب است و اين، مايه تحريك و هيجان است.

[3]

[1]. همان، ص 559، ح 11

[2]. مسند أحمد، ج 2، ص 536؛ و نيز، ر. ك: سنن أبى داوود، ح 2152؛ صحيح مسلم، ج 8، ص 52

[3]. ر. ك: نهج البلاغه، حكمت 420