هيجان و تكرار

هنگامى كه تجارب فرد در رسيدن به هيجانْ تكرار مى‌شوند، سطح برانگيختگى (يا تحريك روانى) كاهش مى‌يابد و فرد را به جستجوى تجربه‌اى ديگر و راهى ديگر، سوق مى‌دهد. هر موسيقى ناآشنايى، در ابتدا ناخوشايند است (چون بر انگيزاننده است)؛ امّا پس از چند بار شنيدن، خوشايند مى‌شود و سرانجام، دوباره، پس از آن كه چند بار شنيده شد، به چيزى ناخوشايند تبديل مى‌گردد (چون به قدر كافى برانگيزاننده نيست).

اين، يكى از دلايلى است كه بسيارى از افراد ميان‌سال (مثلًا والدين)، به موسيقى مُدرن روز، معترض هستند و نيز بسيارى از جوانان و نوجوانان نمى‌توانند جاذبه‌هاى موسيقى متعلّق به دوران والدين خود را درك كنند.

فرآيند آشنا شدن و خو كردن به محرّك‌هاى اطراف، زمينه مهمّى براى دست زدن افراد (اعم از هيجان‌خواهان، عموم جوانان و بلكه همه كسانى كه نيازهاى روانىِ برآورده نشده دارند) به تجربه‌هاى جديدِ برانگيختگى و تحريك روانى و در نتيجه، رسيدن به هيجان است. مصداق بارز اين فرايند، معتادان تفنّنى هستند كه كارشان از سيگار كشيدنِ گاه گاه، آغاز شده است و به كشيدن ترياك در ميهمانى‌هاى دوستانه و سپس هر روزه و سپس هرويين و سپس خوردن آمفتامين و تزريق مورفين و ... انجاميده است؛ هَوَسى كه پايان ندارد!

مصداق ديگر خو كردن به محرّك‌هاى اطراف، دخترها و پسرهايى هستند كه به دوستى‌هاى كوتاه خيابانى يا عشق‌هاى داغ و بى‌وفايى‌ها و دلزدگى‌هاى سريع، عادت كرده‌اند و هيچ‌گاه هم به شادكامى يا همان آرامش و شادى و لذّت عميق مورد نظرشان نمى‌رسند، مگر آن كه به شناخت نيازهاى تأمين نشده خويش و درمان آنها از طريق خويشتندارى و مهار هيجان‌ها و بازگشت به الگوهاى اخلاقى و معنابخشى به زندگى و روابط اجتماعى خويش رو بياورند.