عرب‌زبان‌ها)[1] و طاهره قُرّة العين، ميرزا آقاخان كرمانى، شيخ احمد روحى، ملك المتكلّمين، ميرزا جهانگيرخان شيرازى، اعتصام الملك آشتيانى، ميرزافتحعلى آخوندزاده و ... (از ايرانيان) در اين زمينه‌ها به ايراد و نقد، رو كرده‌اند.

در ميان غربيان نيز كسانى چون فرويد[2] (1856- 1939 م) و راسل‌[3] (1872- 1969 م) به نقد و اشكال پرداخته‌اند. اين روند در دوران معاصر، بويژه پس از پيروزى انقلاب اسلامى در ايران و سرعت‌گرفتن حركت‌هاى اسلامى و دينى، همچنان ادامه يافته و بلكه شدت گرفته است؛ زيرا گروه‌هاى مخالف و ناراضى جمهورى اسلامى ايران نيز به جمع ناقدان پيوسته‌اند و در نشريه‌هاى خارج از كشور، ميداندار اين قبيل نظريه‌ها شده‌اند.

امروزه نيز مى‌توان از نويسندگانى چون نوال سعداوى،[4] محمّد سعيد عشماوى‌[5] و ... در جهان اسلام نام برد كه به نقد ديدگاه‌هاى دينى در باب حجاب نظر داشته‌اند. در اين گفتار، برآنيم تا سه ايرادِ مطرح شده درباره‌

[1]. المرأة فى الفكر الاسلامى، جمال محمّد الباجورى، ج 1، ص 206- 207

[2]. ر. ك: روانكاوى، ناصر الدين صاحب الزمانى

[3]. ر. ك: برگزيده افكار راسل، ص 15

[4]. وى نويسنده كتاب‌هايى از قبيل: عن المرأة: است كه با عنوان چهره عريان زن عرب، ترجمه‌شده است

[5]. وى نويسنده كتاب حقيقة الحجاب و حجية الحديث است كه در آن، دينى بودن حجاب را موردترديد قرار داده است