به معناى سر بر خاك نهادن نيز هست . از اين رو ، سجود به غايتِ خضوع ، تفسير شده است و بر اين پايه ، مسجد در فرهنگ اسلامى ، جايگاه ويژه اى دارد كه در آن ، انسانِ ناتوان و نيازمند ، با خضوع و كُرنش در برابر عظمت آفريدگار توانا و بى نياز ، با او ارتباط برقرار مى كند . البته ، انسان همه جا مى تواند در برابر عظمت الهى ، سر فرود آورد و از اين طريق با وى رابطه برقرار نمايد ؛ ولى اگر مكانى با قصد قربت به اين كار اختصا ص يابد ، مسجد ناميده مى شود . [1] براى بهره گيرى كامل امّت اسلامى از بركات «مسجد» ، در قرآن و احاديث اسلامى ، ره نمودهاى مهم و ارزشمندى آمده كه در واقع ، فرهنگ نامه بهره گيرى از بركات مسجد محسوب مى شوند و مبلّغان دينى بايد با تكيه بر اين فرهنگ نامه ، و بويژه با تأمّل در پيام هاى سازنده آن ، جهت تأسيس و بهره گيرى از ظرفيت هاى مسجد ، تلاش نمايند . به منظور دستيابى به اين هدف ، نوشته حاضر با عنوان فرهنگ نامه مسجد ، متن ره نمودهاى قرآن و اهل بيت عليهم السلام را در دوازده فصل ، تقديم همگان و بويژه پژوهشگران و مبلّغان مى نمايد . امّا پيش از آن ، اشاره كوتاهى داريم به مهم ترين نكاتى كه در اين فرهنگ نامه ، مورد توجّه قرار گرفته است .

1 . نقش مسجد در حاكميت ارزش هاى دينى

مسجد ، قلب جامعه اسلامى و مهم ترين پايگاه فرهنگى و سياسى حكومت