رساله حاضر

شروانى در اين رساله، معرفت و جهل، رضا و غضب، خواب و بيدارى، ميزان دخالت و عدم دخالت يا اختيار و عدم اختيار انسان نسبت به اين سه حوزه را بررسى مى‌كند. او گاهى به برخى روايات مرتبط نيز استدلال كرده است. نسخه‌هاى متعددى از اين اثر به جاى مانده است‌[1].

كهن‌ترين دست نوشته‌اى كه به آن دست يافتيم، نسخه كتابخانه آية اللَّه مرعشى نجفى رحمه الله، به خط نسخ محمد زكى بن ملا جعفر همدانى است‌[2]. اين نسخه را اساس (الف) قرار داده‌ايم. نسخه ديگر كه با علامت (ب) از آن ياد مى‌شود، نسخه موجود در كتابخانه مدرسه فيضيه قم است.

در انتهاى نسخه مدرسه فيضيه چنين آمده است: «وكان تاريخ النسخة التى كتبت عليه هذه النسخة سنة ثلاث وتسعين بعد ألف فى شهر صفر، و كان كتابته من خطه رحمه اللَّه»[3].

اين جمله نشان مى‌دهد، تاريخ تأليف اين رساله قبل از صفر سال 1093 ق بوده است.

[1]. ن. ك: فهرستگان نسخه‌هاى خطى حديث و علوم حديث شيعى، ج 4، ص 285- 286.

[2]. فهرست كتابخانه آية اللَّه مرعشى نجفى، ج 11، ص 148، ش 4130، رساله سوم مجموعه.

[3]. فهرست مدرسه فيضيه، ج 2، ص 113، ش 1665، رساله دوازدهم مجموعه.