[پرهيز از دروغ‌]

و اخبار در باب مدح راستى و مذمّت كذب، بسيار است. از آن جمله، روايت كرده است محمّد بن يعقوب رضى الله عنه از عمرو بن ابى المقدام كه مى‌گفت: اوّلْ مرتبه كه به خدمت حضرت امام محمّد باقر عليه السلام مشرّف شدم. فرمود: ياد گيريد راست گفتن را پيش از آن كه حديثْ ياد گيريد.

و از ابى كهمش روايت كرده كه: گفتم به حضرت امام جعفر صادق عليه السلام كه: عبد اللَّه بن يعفور، شما را سلام مى‌رساند. حضرت فرمود: وقتى كه پيش او روى، او را سلام برسان و بگو كه جعفر بن محمّد مى‌گويد كه: ببين كه على بن ابى طالب عليه السلام به چه چيز در پيش حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله به مرتبه كمالى كه رسيده بود، رسيد؟ آن چيز را از دست مگذار. به تحقيق كه رسيد به مرتبه‌اى كه رسيد، از راه راست گفتن و ادا كردن امانت.[1] و از آن حضرت، روايت كرده كه فرمود: گول و فريب مردم را مخوريد از راه نماز و روزه؛ زيرا كه بسا باشد كه كسى از راه عادت، حريص شود بر نماز و روزه، چنانچه اگر ترك كند، او را وحشتى عارض شود. امتحان كنيد ايشان را به راست گفتن و اداى امانت.[2] و از آن حضرت، روايت كرده كه فرمود: كسى كه زبان او به راستى مى‌گردد، عملش در درگاه الهى، مرتبه كمال مى‌يابد، و كسى كه نيّت او خوب است، روزى او زياده مى‌شود، و كسى كه نيكى به اهل خانه خود مى‌كند، عمر او دراز مى‌شود.[3] و از آن حضرت، روايت كرده كه مردى پرسيد از حال شخصى كه از جمله شيعيان باشد؛ امّا وقتى كه حكايت كند، دروغ گويد و اگر وعده‌اى كند، خُلف نمايد و اگر امانتى به او سپارند، خيانت كند. فرمود كه: اين، نزديك‌ترين منزل‌هاى كفر است؛ امّا كافر نيست.[4] و از آن حضرت، روايت كرده كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود كه: سه خصلت است كه اگر كسى صاحب آنها باشد، منافق است، هر چند روزه بگيرد و نماز كند و گُمان كند كه مسلمان است: كسى كه [در] امانتى كه به او سپارند، خيانت كند؛ و [كسى كه در] حكايتى كه كند، دروغ گويد؛ و [كسى كه در] وعده‌اى كه كند، خُلف نمايد. به درستى كه حق تعالى در كتاب خود مى‌فرمايد كه:

«إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْخائِنِينَ»؛[5] يعنى خداى تعالى، دوست نمى‌دارد خيانت كنندگان را. و فرموده:

[1]. الكافى، ج 2، ص 104، ح 5.

[2]. همان، ص 105، ح 12.

[3]. همان، ح 11.

[4]. همان، ص 295، ح 5.

[5]. سوره انفال، آيه 58.