[مذمت تحقير ديگران‌]

و از احاديث مذكوره و غير آنها ظاهر مى‌شود كه استحقار شيعيان، عموماً، و استحقار جمعى كه در ميان ايشان به كمالى ديگر مثل علم و صلاح و سيادت و پيرى آراسته باشند، خصوصاً، در درگاه الهى، بسيار عظيم است و اگر اين صفات يا بعضى از آنها با هم جمع شوند، عظيم‌تر خواهد بود.

و بسيار است كه متكبّران، رعايت اين امور، مطلقاً نمى‌نمايند و هر يك از آن جماعت تا جهتى دنيوى در ايشان نباشد، توقيرى و احترامى نمى‌كنند.

و عمده راه‌ها كه شيطان، ايشان را فريب مى‌دهد، آن است كه اگر مردم را به قدر حال خود تعظيم و تكريم نمايند، موجب جرئت ايشان مى‌شود در استدعاى مطالب، و توقّعات بى موقع مى‌شود، و سبب آن مى‌شود كه شغل ايشان از جهت عدم مهابت در نظر خلايق، چنانچه بايد، منتشى نشود، و از اين معنى غافل‌اند كه هر چند ايشان در مقام ترفُّع در مى‌آيند، خداى تعالى، ايشان را در نظرها حقير و بى قدر مى‌سازد، و به قدرى كه فروتنى و تركِ تكبّر مى‌كنند، در نظرها صاحب وَقْر و رفعتِ قدر مى‌شوند و دل‌هاى مردم، مايل به ايشان مى‌شود، و در مقام اضرار و دفع و استيصالِ ايشان در نمى‌آيند و اگر بعضى به ايشان گويند و از راه مكر و حيله‌[1] ايشان باشند جمعى كه به توقير و احترام و انواع مهربانى از ايشان راضى باشند، با معاندان ايشان معارضه مى‌نمايند.

و اگر وقتى صاحب آن تسلّط و اعتبار نباشند، ايذا و اهانت از خلايق، كمتر مى‌كِشند.

و كلينى رحمه الله از حضرت امام جعفر عليه السلام روايت كرده كه فرمود: هيچ بنده‌اى نيست كه در سر او لِجامى نباشد و فرشته‌اى آن را در دست نداشته باشد. پس هرگاه او تكبّر مى‌كند، آن مَلَك به او مى‌گويد: پَست شو كه خداى تعالى، تو را پَست كند! پس هميشه آن كس در پيش خود، از همه كس، بزرگ‌تر است و در نظر مردم، از همه كس حقيرتر است. و وقتى كه تواضع و فروتنى مى‌كند، خداى تعالى، آن لجام را بالا مى‌برد. بعد از آن، آن مَلَك يا خداى- عزَّ و جلَّ- به او مى‌گويد: بلند مرتبه شو كه خداى تعالى، مرتبه تو را بلند سازد! پس ديگر او هميشه در پيش خود، از همه كس حقيرتر و در نظر مردم، از همه كس بلند مرتبه‌تر است.[2] و از اين حديث، ظاهر مى‌شود كه فايده‌اى كه در ضمن تكبّر، مقصود ايشان است، تكبّر نقيض‌

[1]. ب و الف:-« و استيصالِ ايشان در نمى‌آيند و اگر بعضى به ايشان گويند و از راه مكر و حيله».

[2]. همان، ج 2، ص 312، ح 16.