[

آزمون‌هاى الهى براى كافران‌

]

فَإنْ سَرَّكُمْ أمْرُ اللَّهُ فِيهِمُ الَّذِى خَلَقَهُمْ لَهُ فِى الأَصْلِ (أصل الخَلق) مِن الكُفْر الَّذى سَبَقَ فِى عِلْمِ اللَّهِ أنْ يَخْلُقَهُمْ لَهُ فِى الأْصلِ وَ مِنَ الَّذِينَ سَمَّاهُمُ اللَّهُ فِى كِتَابِهِ فِى قَوْلِهِ: «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ»[1]، فَتَدَبَّرُوا هَذَا وَ اعْقِلُوهُ وَ لَاتَجْهَلُوهُ، فَإنَّهُ مَنْ جَهِلَ هَذَا وَ أشْبَاهَهُ مِمَّا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَيْهِ فِى كِتَابِهِ مِمَّا أمَرَ اللَّهُ بِهِ وَ نَهى عَنْهُ، تَرَكَ دِينَ اللَّهِ، وَ رَكِبَ مَعَاصِيَهُ، فَاسْتَوْجَبَ سَخَطَ اللَّهِ، فَأكَبَّهُ اللَّهُ عَلَى وَجْهِهِ فِى النَّارِ.

پس اگر شما را خوش مى‌آيد امر الهى كه در باب ايشان مقرّر فرموده و ايشان را در اصلِ خلقت براى آن مخلوق ساخته، و آن امر، عبارت است از كفرى كه علم ازَلى الهى تعلّق گرفته بود به آن كه ايشان را براى كفر، خلق كند؛ يعنى خداى- عزَّ و جلَّ- مى‌دانست كه‌ايشان به‌اختيار خود، كافر خواهندشد و با وجود آن‌كه چنين مى‌دانست، ايشان را براى حكمت و مصلحتى چند كه در خلقِ بندگان از اشرار و اخيار[2] و تكليف نمودن ايشان در دنيا از روى اختيار بود، خلق نمود، بعد از آن كه فرمود كه: اگر شما را مسرور مى‌سازد امر الهى درباره ايشان (يعنى مخالفان) و درباره آن جماعتى كه خداى تعالى، ايشان را در كتاب خود نام برده، آن جا كه فرموده كه: «گردانيديم از جمله ايشان، امام و پيشوايى چند كه متابعان خود را به آتش جهنّم، دعوت نمايند»، پس تفكّر و تدبرّ در اين معنى بكنيد و بفهميد و به آن جاهل مباشيد؛ زيرا كه كسى اين معنى و هر چه مثل آن باشد از آنچه خداى تعالى بر او واجب ساخته در كتاب خود و امر و نهى فرموده، نداند، دين خداى تعالى را از دست گذاشته ومرتكب معصيت‌هاى الهى شده، يا دين را ترك مى‌كند ومرتكب معاصى مى‌شود. پس مستوجب غضب الهى مى‌گردد و خداى تعالى، او را بر رو، به آتش جهنّم مى‌اندازد.

و بدان كه در نسخه‌هاى روضه كتاب كلينى، اختلاف هست و ترتيب اجزاى اين حديث در بعضى از نسخ صحيحه، برخلاف ترتيبى است كه در اكثر نسخه‌ها هست، و ترتيب نسخه‌هاى مشهوره، به نحوى است كه مذكور شد و بنا بر اين، جزاى شرط كه فرموده: «فَإنْ سَرَّكُمْ أمْرُ اللَّهِ فِيهِمْ»، مى‌تواند بود كه امر به تدبّر در اين معنى باشد؛ يعنى: اگر شما از اين معنى مسرور مى‌شويد كه ايشان از اهل كفر باشند و به عذاب الهى معذّب باشند، در باب صبر و تحمّل كه شما را به آن وصيّت كردم، تأمّل كنيد[3] و كارى مكنيد كه مخالف صبر باشد تا خداى تعالى، شما را نجات‌

[1]. سوره قصص، آيه 41.

[2]. ب و ج:« اخيار و اشرار».

[3]. ب و ج:« بكنيد».