بر هم مى‌زده و يكى را بيرون مى‌آورده‌اند. اگر اوّلين بيرون مى‌آمده، مى‌كرده‌اند و اگر دومين بيرون مى‌آمده، ترك مى‌نموده‌اند و اگر سومين بيرون مى‌آمده، مرتبه ديگر اعاده مى‌كرده‌اند. و ازْلام به اين معنى، از قبيل استخاره است به غير وجه مشروع، و پيش ايشان، اين امر و نهى، از قبيل وحى بوده و تخلّف از آن [را] جايز نمى‌دانسته‌اند، چنانچه بعضى از عوام، به استخاره‌هايى كه در شرع وارد نشده و تفألّاتى كه وضع نموده‌اند، اعتقاد عظيم مى‌دارند.

و معنى اوّل، از ائمّه عليهم السلام منقول است و به لفظ استقسام، مناسب‌تر است.[1] و از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده‌اند كه: اسحاق بن عمّار، از آن حضرت سؤال كرد كه: اطفال، بازىِ تخم مرغ و گردو مى‌كنند و قمار به آن مى‌بازند. فرمود كه: از آن مخور، كه حرام است.[2] و از آن حضرت، روايت كرده‌اند كه نهى مى‌فرمود از آن كه كسى بخورد از گردويى كه اطفال، از قمار ببازند. و مى‌فرمود كه: آن، سُحْت است.[3] و سُحْت به معنى حرام است.

[حكم شطرنج و نَرْد]

و كلينى رضى الله عنه از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه در تفسير قول الهى: «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ»[4] فرمود كه: نجس از بت‌ها كه خداى تعالى، امر به اجتناب از آن كرده، شطرنج است و قول باطل، خوانندگى است.[5] و از آن حضرت، روايت كرده كه فرمود: خداى تعالى، در هر شبى از شب‌هاى ماه مبارك رمضان، جمعى را از آتش جهنّم خلاص مى‌كند، مگر كسى كه افطار به چيزى مست‌كننده كرده باشد يا صاحب عداوت يا بدعت يا صاحب دوشاه باشد. كسى پرسيد كه: صاحب دوشاه، كدام است؟ فرمود: شطرنج.[6] و از آن حضرت، روايت كرده كه سؤال كردند از حال شطرنج. فرمود كه: بازى مجوسان را به اهلش بگذاريد كه خداى تعالى، آن بازى را لعنت كناد يا لعنت كرده.[7] و از حضرت امام موسى [كاظم‌] عليه السلام روايت كرده كه: مردى از اهل بصره به آن حضرت گفت‌

[1]. الكافى، ج 5، ص 123، ح 2.

[2]. الكافى، ج 6، ص 124، ح 10.

[3]. همان، ج 5، ص 123، ح 6.

[4]. سوره حج، آيه 30.

[5]. الكافى، ج 6، ص 436، ح 7.

[6]. همان، ص 435 و 436، ح 5.

[7]. همان، ص 437، ح 13.