است و باعث دخولِ آتش جهنّم مى‌شود و كفّاره در دنيا ندارد.[1] و از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت نموده كه: قسم دروغ، خانه‌ها را خراب مى‌كند و اهالى خانه را برمى‌اندازد.[2] و از آن حضرت، روايت كرده كه فرمود: قسم به خداى تعالى مخوريد، نه قسم راست و نه دروغ؛ زيرا كه خداى- عزَّ و جلَّ- از آن نهى فرموده به قول خود كه: «لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ»[3].[4] و «عُرْضَةً» را به معنى چيز مبتذل و علّت مانعه و حجّت و قوّت، تفسير كرده‌اند-.

و شيخ طوسى- قدّس اللَّه روحه- در تهذيب، از آن حضرت، روايت كرده كه به سَدير مى‌گفت:

يا سَدير! كسى كه قسم دروغ به خداى تعالى مى‌خورد، كافر است و كسى كه قسم راست به خداى تعالى مى‌خورد، گناه‌كار است؛ زيرا كه خداى تعالى مى‌فرمايد كه: «لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ».[5] و از جمله قسم‌هاى بسيار بد، قسم خوردن به بيزارى از دين يا از پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم يا از ائمّه عليهم السلام است و از احاديث ظاهر مى‌شود كه كسى كه چنين قسمى خورَد، از ايشان بيزار مى‌شود و از اين قسم، در ميان عوام، شايع است. و جمعى از علما گفته‌اند كه در چنين قسمى، كفّاره لازم مى‌شود و از لازم ساختن چيزها بر خود به طريق قسم، مطلقاً نهى واقع شده و چنانچه قسم دروغ، بد است، راضى نشدن بر چيزى كه كسى قسم خورد هم بد است و با وجود آن كه قسم دروغ خورده باشد، مى‌بايد ساكت و راضى شد و او را به خداى تعالى گذاشت تا او را به عمل خودش جزا دهد.

[شانزدهم: دروغ‌]

شانزدهم از جمله كبائر- چنانچه از حديث اعمش كه ابن بابويه رحمه الله در خصال از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام و از حديث «شرايعِ دين» كه در عيون أخبار الرضا عليه السلام از حضرت امام رضا عليه السلام روايت كرده، ظاهر مى‌شود-، دروغ گفتن است.[6] و احاديث در باب مذمّت دروغ گفتن، قبل از اين مذكور شد و بدترين دروغ‌ها، دروغ بر خدا و رسول و ائمّه عليهم السلام است و در خصوص آن، وارد شده كه از جمله كبائر است، چنانچه ابن بابويه، در كتاب من لا يحضره الفقيه و كتاب ثواب الأعمال، از

[1]. كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 366، ح 4297.

[2]. همان، ص 367، ح 4298.

[3]. سوره بقره، آيه 224.

[4]. الكافى، ج 7، ص 434، ح 1.

[5]. تهذيب الأحكام، ج 8، ص 282، ح 1034.

[6]. الخصال، ص 610، ح 9؛ عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج 1، ص 134، ح 1.