اسم الکتاب : آسيب شناخت حديث المؤلف : مسعودى، عبدالهادى الجزء : 1 صفحة : 111
بقيه احاديث، از آن فهميده نميشود. متن کاملتر چنين است: الحسين بن سعيد عن صفوان بن يحيى عن إسماعيل بن جابر ـ وكانت عَرَضَتْ له ريحٌ في وجهِه مِن علةٍ أصابتْه وهو مُحرم ـ قال: فقلتٍ لأبي عبد الله عليه السلام: إنَّ الطبيبَ الذي يُعالجني وَصَفَ لي سَعُوطاً فيه مِسكٌ. فقال: اِسْتَعِطْ بِه. [1]
چکيده
تقطيع، هميشه نادرست نيست؛ بلکه تقطيع نادرست، در جايي است که معناي اصلي محفوظ نماند. چنين تقطيعي را ميتوان به «نَزْع » در آيات قرآن تشبيه کرد. بسياري از احاديث، سخناني جامع و کوتاه هستند؛ اما گاهي به اقتضاي موقعيتها و ضرورتها، نياز به خواندن خطبه و يا نوشتن نامهاي بلند پيش ميآمده است. زمينه تقطيع، نياز به جداسازي بخش کوچکي از همين متنها بوده است. تقطيع، تنها براي کسي مجاز است که معناي همه حديث را بداند و پس از تشخيص اجزاي متن و قرينههاي مؤثر در معنا، مقدار لازم را بياورد. بسياري از تقطيعهاي نادرست، از سر عمد نبوده است و ميتوان با مراجعه به منبع اصلي و نيز مآخذ ديگر حديث، بخش نقلنشده را يافت و از آسيب احتمالي جلوگيري کرد. جدا کردن نادرست بخشي از متن،مخاطب حديث را دچار اشتباه در فهم ميکند. گاه تقطيع، چنان نادرست و يا تحريفگونه است که متن و معناي پديدآمده، ديگر قابل قبول نيست و پژوهشگر را به نفي و انکار آن ميکشاند. اختصار، يعني: نقل اجمالي؛ حذف برخي از پيرايههاي غير ضروري متن و حکايت کردن جزء و مفهوم اصلي سخن و يا کردار.
[1] مانند روايت: «موسى بن القاسم عن إبراهيم النخعي عن معاوية بن عمار عن أبي عبد الله عليه السلام قال: إنما يحرم عليك من الطيب أربعة أشياء: المسك والعنبر والورس والزعفران»؛ تهذيب الأحكام، ج 5، ص 298، ح 1013.[2] از امام صادق عليه السلام در اين باره پرسيدم که فرد مُحرم، دارويي آميخته به بوي خوش را وارد بينياش کند. امام فرمود: «اشکالي ندارد»؛ تهذيب الأحكام، ج 5، ص 298، ح 1011.[3] اسماعيل بن جابر ـ که صورتش در حال احرام، به سبب بيمارياي ورم کرده بود ـ ميگويد: به امام صادق گفتم: «طبيبي که مرا درمان ميکند، برايم انفيهاي تجويز کرده که آميخته به مشک است [آيا جايز است استفاده کنم؟]». امام فرمود: «استفاده کن»؛ تهذيب الأحكام، ج 5، ص 298، ح 1012.
اسم الکتاب : آسيب شناخت حديث المؤلف : مسعودى، عبدالهادى الجزء : 1 صفحة : 111