شهر، ده‌ها محدّث نامدار زندگى مى‌كردند و ده‌ها كتاب در زمينه‌هاى مختلف، از آنها به يادگار مانده است. در اهميّت اين شهر از ديدگاه حديث پژوهى، همين بس كه صاحبان دو كتاب از كتب اربعه حديثى شيعه، اهل رى يا ساكن در رى بوده‌اند.

رويكرد حديثى حوزه رى، به‌سان رويكرد قم بود.

بغداد

برخى متذكّر شده‌اند كه واژه «بغداد»، معرّب «باغِ دادويه» است. در وجه آن گفته شده كه بخشى از رقاع بغداد، باغى متعلّق به فردى پارسى با نام دادويه بود.

به تدريج «باغِ دادويه» به «بغداد» تغيير يافت.[1] بنيان‌گذار بغداد، منصور خليفه دوم عباسى بود. وى بناى آن را در سال 145 ق، آغاز كرد و در سال 149 ق، در آن جا مستقر شد.[2] در ميان پيروان مذاهب اسلامى ساكن بغداد، شيعه و حنابله در اكثريت قرار داشتند.[3] كرخ از ميان محلّات بغداد، اختصاص به شيعيان داشت.[4] به قرينه حضور نوّاب خاصّ امام زمان عليه السلام و بسيارى از محدّثان، فقيهان، متكلّمان و پيروان اديان و مذاهب گوناگون، بغداد در سده چهارم و پنجم، از رونق علمى و حديثى شايان توجهى برخوردار بود. اين شهر در سده چهارم و بويژه پنجم، مهم‌ترين مركز حديث شيعه بود. در اين شهر در دوره ياد شده، ده‌ها محدّث شيعى زندگى مى‌كردند كه كتاب‌هاى بسيارى يادگار آنهاست. دو كتاب- و از نگاهى سه كتاب- از كتب اربعه شيعه، در اين شهر نگارش يافته است.

[1]. همان، ج 1، ص 456.

[2]. همان، ص 457؛ أحسن التقاسيم، ج 1، ص 120.

[3]. أحسن التقاسيم، ج 11، ص 333.

[4]. معجم البلدان، ج 4، ص 448.