5. التعقيب و التعفير.

ديگر كتاب‌هاى او كه عنوانشان ذكر نشده است، فقهى بوده‌اند كه وى براساس اصول نوشته بوده، اقوال اختلافى را نيز در آنها مطرح كرده بوده است.[1] اين كتاب‌هاى همگى در زمان شيخ طوسى، ناياب بوده‌اند و همچنان ناياب‌اند.

14. سيّدِ مرتضى عَلَمُ الهُدى (م 436 ق)

على بن حسين بن موسى بن محمّد بن ابراهيم، مكنا به ابو القاسم و معروف به مرتضى علم الهُدى‌؛ محدّث، متكلّم، فقيه، اصولى و شاعر. سيّد مرتضى، برادر سيّد رضى‌[2] است. وى در حسب و نسب، نامور بود و ريشه در خانواده‌اى فرزانه و وارسته داشت. پدر او، هم در ميان شيعيان و هم نزد خلفاى عبّاسى و دولتْ مردان آل بويه، شريف و محترم بود.[3] مصادر شيعه و اهل سنّت، بر فرزانگى و وارستگى سيّد مرتضى اتّفاق نظر دارند. وى افزون بر دانش‌هاى اسلامى كه در برخى از آنها سرآمد و يگانه روزگار شناخته مى‌شد،[4] در شعر و ادب نيز تبحّر داشت.[5] برخى از مشايخ حديث او عبارت‌اند از: سهل بن احمد ديباجى، ابو عبد اللَّه مرزبانى، ابو الحسن جُندى، هارون بن موسى و محمّد بن هارون تلعكبرى، و حسين بن على بن بابويه.[6] شيخ طوسى و نجاشى نيز از وى روايت كردند.[7] او در 81 سالگى، در ربيع اوّل سال 436 ق، در گذشت.[8]

[1]. رجال النجاشى، همان جا؛ الفهرست، طوسى، ص 417؛ معالم العلماء، ص 58.

[2]. معرّفى او به شماره 60 گذشت.

[3]. خاتمة مستدرك الوسائل، ج 3، ص 217- 219؛ الأمالى، سيد مرتضى، ص 4- 5، مقدّمه محقّق.

[4]. رجال النجاشى، ص 270؛ رجال الطوسى، ص 434؛ الفهرست، طوسى، ص 164.

[5]. رجال النجاشى، همان جا؛ رجال الطوسى، همان جا؛ الفهرست، طوسى، همان جا؛ تاريخ بغداد، ج 11، ص 401.

[6]. تاريخ بغداد، همان جا؛ الفهرست، طوسى، همان جا.

[7]. رجال النجاشى، همان جا؛ الفهرست، طوسى، همان جا؛ تاريخ بغداد، همان جا.

[8]. تاريخ بغداد، همان جا؛ رجال النجاشى، همان جا؛ الفهرست، طوسى، همان جا.