نيشابورى، حافظه‌اى قوى داشت و آگاه و بصير در نقد حديث و رجال‌شناسى بود.[1] وى در سال 445 ق،[2] يا 476 ق، اين جهان را بدرود گفت.[3]

تأليفات‌

آثار مفيد نيشابورى، در زمينه حديث، فضايل و مناقب، و وعظ و اخلاق بود: 1.

سفينة النجاة فى مناقب أهل البيت العلويات الرضويات عليهم السلام‌، 2. الأمالى‌، 3. عيون الأخبار، 4.

مختصرات فى المواعظ و الزواجر.[4]

كتاب‌ الأمالى‌ وى، تا سده دوازدهم نيز موجود بود. به گزارش ذهبى، سمعانى- كه در سده ششم مى‌زيسته- اين كتاب را در رى ديده و يكى از مجالس آن را كه درباره اسلام ابو طالب بوده، مطالعه كرده است.[5] ابن شهر آشوب نيز كه در همان سده مى‌زيسته، از آن نقل كرده است.[6] سيّد هاشم بحرانى (م 1107 ق) نيز در سده دوازدهم، گاه با واسطه‌ مناقب آل أبى طالب‌[7] و گاه بدون واسطه، از الأمالى‌ مفيد نيشابورى نقل كرده است.[8] از اين رو، برخى از كتاب‌شناسان احتمال داده‌اند كه سيّد هاشم بحرانى، خود، اين كتاب را در اختيار داشته است.[9]

3. محسن نيشابورى (معاصر شيخ طوسى)

محسن بن حسين بن احمد نيشابورى خُزاعى؛ محدّث و متكلّم. وى برادر ابو بكر

[1]. فهرست منتجب الدين، همان جا؛ لسان الميزان، همان جا.

[2]. لسان الميزان، ج 3، ص 405.

[3]. الأربعين عن الأربعين، حديث 5، رسائل فى حديث رد الشمس، ص 205.

[4]. فهرست منتجب الدين، ص 75.

[5]. لسان الميزان، ج 3، ص 405.

[6]. المناقب، ابن شهرآشوب، ج 3، ص 391.

[7]. مدينة المعاجز، ج 1، ص 419.

[8]. همان، ج 2، ص 322؛ ج 3، ص 518.

[9]. أعيان الشيعة، ج 10، ص 249؛ الذريعة، ج 19، ص 367.