آثار نايابى كه در منابع بعدى انعكاس يافته‌اند: 6. رجال ابن حمدان،[1] كه تا سده دوازدهم موجود بوده است. صاحب‌ رياض‌ كتاب‌ رجال‌ را در احوال اصحاب ائمه عليهم السلام و راويان آنان توصيه كرده و يادآور شده كه خود، نسخه‌اى از آن را در اختيار دارد.[2] 7. الفضائل‌ يا الروضة فى الفضائل‌. شيخ حرّ عاملى (م 1106 ق)، فراوان از اين كتاب نقل كرده است.[3] اثر چاپى: 8. الهداية (الكبرى) فى تاريخ النبى و الأئمّة عليهم السلام.

39. ابن شعبه حَرّانى (معاصر شيخ صدوق)

حسن بن على بن حسين بن شعبه حرّانى، مكنا به ابو محمّد و معروف به ابن شعبه؛ محدّث و فقيه. در مصادر اوّليه، از ابن شعبه ياد نشده است. گويا نخستين بار، شيخ ابراهيم قطيفى (م 994 ق) معاصر محقّق كركى (م 945 ق)، از وى به عنوان صاحب كتاب‌ التمحيص‌ نام برده است.[4] پس از قطيفى، قاضى نور اللَّه شوشترى (م 1091 ق)،[5] شيخ حرّ عاملى (م 1106 ق)،[6] محمّد باقر مجلسى (م 1111 ق)،[7] افندى اصفهانى (م 1130 ق)[8] و آقا بزرگ تهرانى،[9] از او نام برده‌اند. در اين مصادر، بر فرزانگى و وارستگى و فقاهت او تأكيد شده است. طبقه و سال وفات ابن شعبه، معلوم نيست. به‌

[1]. همان، ج 10، ص 112.

[2]. رياض العلماء، همان جا.

[3]. إثبات الهداة، ج 1، ص 58؛ ج 3، ص 636- 637؛ ج 4، ص 147- 148، 197، 261، 263، ص 343- 344؛ ج 7، ص 142- 143؛ كتاب‌خانه ابن طاووس، ص 249.

[4]. الوافية فى تعيين الفرقة الناجية، مخطوط، ص 91، سطر 5؛ التمحيص، مقدّمه محقّق، ص 8؛ تحف العقول، مقدّمه محقق، ص 9.

[5]. مجالس المؤمنين، ج 1، ص 383؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج 1، ص 208.

[6]. أمل الآمل، ج 2، ص 74؛ وسائل الشيعة، ج 20، ص 41.

[7]. بحار الأنوار، ج 1، ص 17.

[8]. رياض العلماء، ج 1، ص 245.

[9]. الذريعة، ج 3، ص 400؛ النابس، ص 93.