اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 930
استنباط قراء
اجتهاد قرّاء
(استنباط قراء)
(آراى شخصى قاريان در قرائت قرآن)
يکى از علل اختلاف قرائتها، اجتهاد و
استنباط شخصى قاريان است. هر قارى عقيدهاى در قرائت داشت که به آن اعتماد ميکرد،
و گاهى با تعصب تمام به عقيدهاش پاىبند بود؛ گرچه با عقيده عمومى و آراى ارباب تحقيق
مخالف بود.
داستان کسائى و قرائتهاى خلاف قاعده
او در مسجد پيامبر (ص) و اعتراض مردم مدينه به او، و بسيارى از قرائتهاى حمزه که مورد
اعتراض مردم قرار گرفت، و او به اين اعتراضات به علت اعتقاد به دلايل خود توجه نمىکرد،
از نمونههاى روشن اجتهاد قاريان است.
پارهاي از اجتهاد قرّاء بر اساس توجه
بيش از اندازه به قواعد ادبيات و تصلّب در ترجيح برخي از وجوه محتمل بود. از امام صادق
(ع) نقل کردهاند که فرمود: «اهل عربيت (اديبان) کلام خداوند را تحريف
کرده، مقصود آن را برميگردانند»؛ يعنى اديبان با طرح إعرابها و پيشکشيدن مباحث نحوى
و فرضيهسازى براى حرکات محتمل، باعث انحراف اذهان از معناى اصلى آيات شدهاند، و حتى
افراد کجفهم به معناى نادرست دست مييابند و آن را به قرآن نسبت مىدهند. اين قبيل
اجتهادات به مخالفت رسمالخط و حتى نقل و روايت ميانجاميد. ابوبکر بن مقسم اين گونه
اجتهاد کرده است. وى قرائتى را برميگزيد که به نظرش با اصول و قواعد عربى سازگار باشد؛
گرچه اين قرائتها مخالف رسمالخط مصحف يا نقل باشد.
[1]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد2;صفحه 27
[2]عاملي ، جعفر مرتضي ، 1944 -;حقايقى مهم
پيرامون قرآن كريم;صفحه 217
[3]فضلي ، عبد الهادي،1934-م.;تاريخ قراءات
قرآن كريم;صفحه (105-106)
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 930