responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 862

استعاره تمثيليه

استعاره تمثيليه

(استعاره با انتزاع وجه شبه از امور متعدد، و تشبيه حالى به حالى ديگر)

استعاره از نظر شيوه انتزاع وجه شبه بر دو قسم است: 1. استعاره تمثيليه؛ 2. استعاره غيرتمثيليه.

«استعاره تمثيليه» آن است که وجه‌شبه از امور متعدد انتزاع شده باشد؛ به عبارت ديگر، استعاره تمثيليه، تشبيه يکى از دو طرف استعاره - که از امور متعدد انتزاع شده‌اند - به طرف ديگر است، به تصور اين که صورت مشبه‌به عين صورت مشبه است؛ مانند:

1.((إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِى سَبِيلِ اللّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِى التَّوْرَاةِ وَالإِنجِيلِ وَالْقُرْآنِ...))(توبه// 111) . خداوند سبحان در اين آيه تقديم‌کردن جان مؤمنان را به معامله ميان خود و پروردگارشان تشبيه مى‌کند.

اين استعاره را «استعاره تمثيليه» مى‌گويند؛ چون در آن، حالى به حال ديگر تمثيل شده است؛ نه اين که فقط لفظى به لفظ ديگر تشبيه شده باشد. و چون مشبه در جمله آورده نشده، استعاره صورت گرفته است.

2.((وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا...))(آل عمران// 103) . در اين‌جا يارى خواستن از خدا و اطمينان عبد از حمايت خداوند و همچنين نجات از مکاره را به چنگ زدن انسان گرفتار به ريسمان استوارى تشبيه کرده که از مکان بلندى آويزان شده و اطمينان هست که پاره نمى‌شود.

استعاره تمثيليه از رساترين انواع استعاره است و مجاز مرکب شمرده و در قرآن فراوان يافت مى‌شود.

نيز ر.ک: استعاره غيرتمثيليه.


[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 155
[2]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد فى علوم القرآن;جلد5;صفحه 330
[3]ابو زهره ، محمد ،1898-1974م.;معجزه بزرگ ,پژوهشى درعلوم قرآن;صفحه 327
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 862
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست