اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 859
استعاره تخييليه
استعاره بالكنايه
(استعاره تخييليه)
(استعاره با
ذکر مشبّه فقط)
استعاره به اعتبار
ذکر «مشبه» و «مشبهبه» بر دو قسم است: 1. استعاره
تصريحيه، 2. استعاره بالکنايه.
«استعاره بالکنايه» که به آن «استعاره مکنيه»
نيز مىگويند، آن است که تشبيه در نفس مضمر بماند و به هيچ يک از ارکان آن جز مشبه
تصريح نشود. نشانه اين تشبيه، اثبات يکى از ويژگىهاى «مشبهبه» براى «مشبه» است.
وجه نامگذارى اين استعاره به «بالکنايه» و «مکنيه»
عدم تصريح و بسندهکردن به ذکر خواص آن است.
سکاکى مىگويد: استعارهبالکنايه آن است که «مشبه»
ذکر، و بعضى از لوازم «مشبهٌبه» به صورت «استعاره تخييليه» به آن نسبت داده شود.
در اينجا «عهد» به «حبل» تشبيه شده است؛ اما
در نفس مضمر مانده و به هيچ يک از ارکان تشبيه اشاره نشده است، مگر به «مشبه» که همان
عهد باشد. و نشانه آن اثبات نقض، يکى از خواص «حبل» (مشبهبه) است.
نيز ر.ک: استعاره تصريحيه.
[1]زركشي ، محمد
بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد3;صفحه 438
[2]سيوطي ، عبد
الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 154
[3]عبدالقادر،حسين;القرآن
والصورة البيانية;صفحه 328
[4]معرفت ، محمد
هادي ، 1309 -1385.;التمهيد فى علوم القرآن;جلد5;صفحه 412
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 859