ادغام كبير

ادغام كبير

(ادغام، در صورت متحرک بودن هر دو حرف)

«ادغام کبير» در مقابل «ادغام صغير» و در جايى است که مدغم و مدغم‌ٌفيه هردو متحرک باشند. براى تحقق شرايط ادغام، مدغم را ساکن، و مدغم‌ٌفيه را در آن ادغام مى‌کنيم؛ مانند: تأمروننى --> تأمرونّي. چون در اين نوع ادغام - برخلاف ادغام صغير- بيشتر از يک عمل (ساکن شدن مدغم) صورت مى‌گيرد، آن را «ادغام کبير» گويند.

ادغام کبير دو گونه است:

1. مدغم و مدغم‌فيه متماثل و در يک کلمه‌اند. در اين صورت، ادغام لازم است؛ مانند: مدد --> مدّ. اين مورد در رسم‌الخط نيز به صورت ادغام نوشته مى‌شود.

2. مدغم و مدغم‌فيه در دو کلمه واقع‌ شده‌اند؛ مانند: «سيقول لک» و «يعلم ما». در اين مورد، ترک ادغام بهتر دانسته شده است.

سيوطى در بيان سبب نام گذارى اين قسم ادغام به ادغام کبير وجوهى ذکر کرده است، مثل: کثرت وقوع آن؛ نقش آن در ساکن کردن حرف متحرک قبل از ادغام؛ صعوبتِ اين نوع ادغام.