ادغام صغير جايز

ادغام صغير جايز

(مصاديق مورد اختلاف در جواز ادغام صغير)

ادغام صغير بر سه قسم است: واجب، ممتنع و جايز. معمولاً در کتاب‌هايى که درباره قرائت نوشته مى‌شود، به ذکر قسم سوم (ادغام صغير جايز) مى‌پردازند؛ زيرا اين قسم مورد اختلاف قاريان است که آيا ادغام شود يا اظهار.

ادغام صغير جايز بر دو قسم است:

1. ادغام حرفى از يک کلمه در حروفى از کلمات متفرق، و آن منحصر است در «إذ»، «قد»، «تاء تأنيت»، «هل» و «بل».

موارد اختلاف (در ادغام يا اظهار) مربوط به «إذْ» عبارتند از: إذ تبرّأ، إذ جعل، إذ دخلت، إذ زاغت، إذ سمعتموه، و إذ صرفنا.

موارد اختلافى مربوط به «قد» عبارتند از: و لقد جائکم، و لقد ذرأنا، و لقد زيّنّا، قد سألها، قد شغفها، و لقد صرّفنا، فقد ضلّوا و فقد ظلم.

موارد اختلافى مربوط به «تاء تانيث» عبارتند از: بَعُدَتْ ثمود، نضجت جلودهم، خبت زِدْناهم، أنبتت سبع سنابل، هُدِّمَت صوامع و کانت ظالمة.

موارد اختلافى مربوط به «بل» عبارتند از: بل زُيِّن، بل سوّلت، بل ضلّوا، بل طبع، بل ظننتم، بل تأتيهم و بل نتّبع.

موارد اختلافى مربوط به «هل» عبارتند از: هل ثُوِّب، هل تنقمون و هل نحن.

2. ادغام حروف قريب‌المخرج، که هفده حرف مورد اختلاف است. مصاديق اين قسم را در منابع مفصل مى‌توان يافت.