اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 719
ادات قصر
ادات حصر
(ادات قصر)
(ادات تخصيص چيزى به چيز ديگر)
«حصر»-که «قصر» نيز ناميده مىشود- تخصيص چيزى به چيز ديگر به طريق مخصوص
است؛ به بيان ديگر، «حصر» اثبات حکمى براى موردى معين و نفى آن حکم از موارد ديگر است.
اين حصر با ادوات و روشهاى ذيل صورت مىپذيرد:
1. حصر نفى و استثنا؛ خواه نفى به «لا» باشد، خواه به «ما» يا غير اينها؛
مانند:((... لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ..))(صافات// 35) و((مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ مَا أَمَرْتَنِى بِهِ...))(مائده// 117) .
2. حصر به «اِنّما» (به کسر همزه) :(قَالَ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِندَ اللَّهِ...)((احقاف// 23) . )
3. حصر به «اَنّما» (به فتح همزه) :(قُلْ إِنَّمَا يُوحَى إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ...)((انبياء// 108) . )
4. مقدم کردن معمول:((إِيَّاكَ
نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ))(حمد//
5) .
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 414
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 227و(174-119)و167
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 719