اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 648
ادات انتهاي غايت
ادات انتهاي غايت
(ادات بيانگر پايان مقصود)
«انتهاى غايت» يعنى پايان مقصود. برخى از اين ادوات در قرآن عبارتند از:
1. الي: که حرف جر است و معانى متفاوتى دارد که مشهورترين معناى آن انتهاى
غايت است؛ اعم از غايت مکانى؛ مثل:((سُبْحَانَ
الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ
الأَقْصَى...) ؛ )منزه است آن [خدايى] كه بندهاش را شبانگاهى از مسجد الحرام
به سوى مسجد الاقصى... (اسراء// 1) .
و غايت زماني؛ مثل:((... ثُمَّ
أَتِمُّواْ الصِّيَامَ إِلَى الَّليْلِ...) ؛ )سپس روزه را تا [فرا رسيدن] شب
به اتمام رسانيد (بقره// 187) .
و چيزى غير از زمان و مکان؛ مانند:(... وَالْأَمْرُ إِلَيْكِ فَانظُرِى مَاذَا تَأْمُرِينَ) ؛ و[لى] اختيار
كار با توست بنگر چه دستور مىدهى (نمل// 33) .
2. حتّى: مانند:((... وَلاَ يَزَالُونَ
يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىَ يَرُدُّوكُمْ عَن دِينِكُمْ...) ؛ )و آنان پيوسته با
شما مىجنگند تا اگر بتوانند شما را از دينتان برگردانند (بقره// 217) .
در انتهاى غايت مستفاد از «الي» و «حتّي» تفاوتهايى وجود دارد که در منابع
مربوط آمده است.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد4;صفحه 272و232
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد2;صفحه (226-294)و191
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 648