اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 626
ادات ابهام
ادات ابهام
(واژه بيانگر ابهام)
ادات ابهام يعنى حرف و واژهاى که بيان
کننده نوعي ابهام است. اين گونه ادوات در قرآن کريم نيز به کار رفتهاند؛ مانند:
1. أو: حرف عطفى است با معانى متفاوت،
از جمله ابهام براى شنونده؛ مانند:((وَإِنَّا
أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَى هُدًى أَوْ فِى ضَلَالٍ مُّبِينٍ) ؛ )و در حقيقتيا ما
يا شما بر هدايتيا گمراهى آشكاريم (سبأ// 24) . در اين آيه، طايفه گمراه و طايفه
هدايت يافته تعيين نشده، و به دلايلي آن را مبهم گذاشته است.
2. غير: اسمى است دائم الاضافه و مفيد
ابهام که تا ميان دو ضد قرار نگيرد، معرفه نخواهد شد؛ مانند:((غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ)
؛ )نه [راه] مغضوبان و نه [راه] گمراهان (حمد// 7) .
3. إمّا (به کسر همزه و تشديد ميم) نيز
از ادوات ابهام است؛ مانند:((وَآخَرُونَ مُرْجَوْنَ
لِأَمْرِ اللّهِ إِمَّا يُعَذِّبُهُمْ وَإِمَّا يَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ
حَكِيمٌ) ؛ )و عدهاى ديگر [كارشان] موقوف به فرمان خداستيا آنان را عذاب مىكند
و يا توبه آنها را مىپذيرد و خدا داناى سنجيدهكار است (توبه// 106) .
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد2;صفحه 235و208و197
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد4;صفحه 293و245و209
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 626