نسخ به بدل

نسخ به بدل

(نسخ يک حکم به وسيله جاى گزينى حکم ديگر)

«نسخ به بدل» نسخ يک حکم، و جايگزين شدن حکمى ديگر به جاى آن است؛ مانند آيه 109 سوره بقره که در آن خداى متعالى مسلمانان را از قتال با کفار بازداشت و آن‌ها را به عفو و گذشت تشويق کرد و فرمود:((... فَاعْفُواْ وَاصْفَحُواْ حَتَّى يَأْتِيَ اللّهُ بِأَمْرِهِ...))و سپس اين نهى را با دستور به جهاد نسخ کرد و فرمود:((أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا...))(حج// 39). در اين‌جا به جاى عفو، قتال با کفار خواسته شده است.

نسخ به بدل بر سه قسم است: 1. نسخ به بدل اخفّ؛ 2. نسخ به بدل مساوي؛ 3. نسخ به بدل اثقل.

نيز ر.ک: نسخ به غير بدل.