نزول قرآن

نزول قرآن

(کيفيت نزول قرآن بر پيامبر (ص) ؛ از مباحث تاريخ قرآن)

در آيات زيادى مسأله نزول قرآن كريم مطرح شده است. از جمله در آيه 185سوره بقره مي‌فرمايد: «شهر رمضان الذى اُنزل فيه القرآن»؛ ماه رمضان، ماهى است كه قرآن در آن نازل شده است.

و در آيه اول سوره قدر مي‌فرمايد: «إنا أنزلناه فى ليلة القدر»؛ ما آن «قرآن» را در شب قدر نازل كرديم.

ظاهر اين دو آيه شريفه اين است كه تمام قرآن در ماه رمضان، و در شب قدر نازل شده است.

در اينجا سؤالى مطرح است، و آن اين كه هم از نظر تاريخي، و هم از نظر ارتباط محتواى قرآن با حوادث زندگى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم مسلم است كه اين كتاب آسمانى به طور تدريجي، و در طيّ 23 سال نازل گرديد، اين امر چگونه با دو آيه مذكور كه مي‌گويد: قرآن در ماه رمضان و شب قدر نازل شده است سازگار مي‌باشد؟

پاسخ اين سؤال -به گونه‌اى كه بسيارى از محققان گفته اند- اين است كه قرآن داراى دو نزول بوده است:

1. نزول دفعي، كه در يك شب تمام آن بر قلب پاك پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله و سلم، يا بيت المعمور، يا از لوح محفوظ به آسمان دنيا نازل گرديد.

2. نزول تدريجي، كه در طول 23 سال دوران نبوت انجام گرفت.

البته در قرآن شواهدى برخلاف اين نظريه وجود دارد؛ مانند:((وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً...))(فرقان// 32) که در اين‌جا «تنزيل» به معناى نزول دفعى به کار رفته است. از طرفى بعضى از اهل لغت تصريح کرده‌اند. که «تنزيل» و «انزال» بر يک معنا دلالت دارند.