اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4666
نزول بعد الحكم
نزول بعد الحكم
(آيات عمل شده به محتواى آن پيش از نزول)
قرآن به صورت تدريجى بر پيامبر اکرم
(ص) نازل شده و توسط آن حضرت بر مردم عرضه ميشد. در بيان حکمت نزول تدريجى آيات، امور
مختلفى مانند تربيت مردم، نشر رسالت، اثبات الهى بودن کلام و اقتضاى زمان ذکر شده است.
براين اساس، در غالب موارد، حکم، پس از نزول بود، يعنى ابتدا آيه نازل ميشد و سپس
مردم مکلّف به اجراى حکمى ميگشتند و يا امرى بيان ميشد. اما گاهي، حکمى جارى بوده
و نزول، پس از آن آمده است. اصطلاح نزول بعد الحکم اشاره به اين معنا دارد،
و درباره آياتى اطلاق مىشود که حکم و محتواى آنها پيش از نزول شناخته شده و بهآن
عمل مىشده است. بعضى نويسندگان، موارد ذيل را مصداق چنين آياتى دانستهاند:
گفته شده: آيات ياد شده، در مدينه فروفرستاده
شد؛ در حالى که وجوب وضو و وجوب نماز جمعه در مکه و پيش از هجرت رسول گرامى اسلام
(ص) ثابت بوده است. البته در اين باره مناقشاتى وجود دارد.
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (132-135)
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 32
[3]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
209
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4666