مؤاربه

مؤاربه

(به کار بردن کلام قابل تحريف و تصحيف، هنگام نياز به انکار)

«مؤاربه» به معناى مغلوب‌کردن، فريب‌دادن، با همديگر زيرکى کردن و مکر و فريب کردن با هم است.

«مؤاربه» از انواع اسلوب بديعى است و در اصطلاح بديع آن است که متکلم سخنى بگويد و بداند در برابر گفتار او منکرى باشد و با حذاقت هرچه تمام‌تر طريقى براى فرار از انکار منکر بيابد، يا آن که در کلمه‌اى از کلمات، تحريفى روا دارد يا تصحيفى به کار برد يا در سياق عبارت کاهش يا افزونى کند.

استعمال کلماتى موهن که بتوان با تصحيف و تغيير برخى از کلمات، رفع اعتراض کرد نيز «مؤاربه» است.

ابن‌ابى‌الإصبع کلام فرزند بزرگ حضرت يعقوب (ع) در آيه ذيل را از باب مؤاربه مى‌داند:((ارْجِعُواْ إِلَى أَبِيكُمْ فَقُولُواْ يَا أَبَانَا إِنَّ ابْنَكَ سَرَقَ) ؛ «به سوى پدرتان بازگرديد و بگوييد پدرجان! پسرت دزدى کرد» (يوسف// 81). )

برخى از علما به منظور درست شدن کلام، کلمه «سَرَقَ» را «سُرِّقَ» به تشديد راء و صيغه مجهول قرائت کرده‌اند؛ به معناى اين‌که سرقت به برادر يوسف نسبت داده شد؛ در حالى که مرتکب سرقت نشده بود. و به اين طريق، کلام فرزند يعقوب (ع) را بر وجه صحيح حمل کرده‌اند.