اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4565
مقدمات تفسير
مقدمات تفسير
(علوم و شرايط لازم در تفسير قرآن)
تفسير قرآن داراى شرايط و مقدمات ذيل
است:
الف) علومى که مفسّر بايد از آنها آگاه
باشد:
1. علم لغت (يعنى دانستن کامل زبان عرب
و شرح مفردات آن) ؛
2. علم صرف و نحو (براى شناسايى اختلاف
اِعراب و ساختار کلام عرب) ؛
3. علم اشتقاق (اشتقاق اسامى از مادههاى
گوناگون باعث اختلاف معنا مىشود) ؛
4. معانى و بيان و بديع: با «معاني»، خواص ترکيب کلام از نظر افاده معنا، و با «بيان»، خواص کلام از
حيث اختلاف در وضوح و خفا و دلالت، و با «بديع»، راههاى شيواسازى کلام شناخته مىشود؛
5. علم قرائت؛
6. علم کلام و اصول دين؛
7. اصول فقه؛
8. فقه؛
9. علم اسباب نزول و قصص قرآن؛
10. علم حديث، درايه و رجال.
ب) اتخاذ روشى که مفسّر بتواند مقصود را از کلام الهى به بهترين وجه استنباط
کند، که درجه نازل آن، محصول ذهن روشن و سرعت انتقال و حسن سليقه است، و درجه عالى
آن را بايد «موهبت» ناميد. شرايط ذيل بايد در اين روش مراعات شود:
1. خلوص نيت؛
2. ترک شتابزدگى در اتخاذ رأي؛
3. وارد نشدن در مسائلى که علم به آنها خاص خداوند است؛
4. فرونرفتن در مسائلى که قرآن آنها را مسکوت گذاشته است و دانستن آنها
سودى ندارد؛
5. رجوع به تفاسير مهم و معتبر؛
6. خالى بودن ذهن از هرگونه پيشداوري؛
و….
[1]ذهبي ، محمد حسين،-1977م.;التفسيروالمفسرون;جلد1;صفحه
(265-269)
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد4;صفحه 227
[3]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 153
[4]خرمشاهي ، بهاء الدين ، 1324 -;قرآن پژوهى(هفتادبحث
وتحقيق قرآنى);صفحه (143-146)
[5]كمالي دزفولي ، علي ، 1292 -;شناخت قرآن;صفحه
(339-351)
[6]عميدزنجاني ، عباسعلي ، 1316 -1390.;مبانى
وروشهاى تفسيرقرآن;صفحه (323-330)
[7]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد2;صفحه (58-60)
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4565