مفسّران قرن سوم

مفسّران قرن سوم

(مفسّران شيعه و اهل‌سنّت در قرن سوم هجرى قمرى)

اسامى عده‌اى از مفسّران شيعى قرن سوم هجرى به اين شرح است:

1. اسماعيل سکونى (زنده تا 203 ق) از راويان احاديث امام صادق (ع) که کتب فراوانى از جمله کتاب ثواب القرآن به وى نسبت داده شده است؛

2. يونس بن عبدالرحمان اسدى (م 208ق) فردى موثق و جليل‌القدر و از اصحاب خاص امام هفتم و هشتم عليهما السلام؛

3. يحيى بن زياد أقطع بن عبدالله بن مروان ديلمى معروف به فرّاء (م208ق). وى همراه حسين بن على بن حسين مثلث در فاجعه فخ حضور داشت و دستش قطع شد؛ از اين رو، وى را اقطع گفته‌اند؛

4. حافظ عبدالرزاق همام نافع حميرى يمنى صنعانى (م211 ق) که شيخ طوسى او را در شمار اصحاب و ياران امام صادق (ع) آورده است؛

5. ابو محمد سهل بن عبدالله شوشترى (م 273 يا 283 ق) که قبر وى در شوشتر زيارتگاه است؛

6. ابواسحاق ثقفي، از زعماى شيعه در کوفه که ابتدا زيدى بود و سپس به مذهب اماميه هدايت شد؛

7. ابن‌دکين شيعى (شهادت 219 ق) از استادان مسلم و بخاري؛

8. ابن‌فضال کبير (م224ق) که ابتدا فطحى مذهب بود؛ ولى بعد توبه کرد و به اماميه گراييد؛

9. فضل بن شاذان نيشابورى (م260ق) از فقها و متکلمان و داراى عظمت و شأنى ويژه نزد اماميه است. از او تأليفاتى فراوان برجا مانده است که تعداد آن‌ها به 180 جلد مى‌رسد؛

10. احمد بن محمد بن خالد برقى (م274 يا280 ق). نجاشى 93 جلد از کتب وى را در المحاسن نقل کرده است.

اما از مفسّران اهل‌سنّت در اين قرن مى‌توان به عبدالرزاق بن همام صنعانى (م 211 ق) صاحب تفسيرالقرآن، قاسم بن خليل (م 234 ق) صاحب تفسيرالقرآن، و هود بن مُحَکّم هُوّارى (م 280ق) صاحب تفسير کتاب‌الله‌العزيز از فرقه خوارج، اشاره کرد.

نيز ر.ک: تفاسير قرن سوم قمرى.