اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4504
مفسّران طبقه چهارم
مفسّران طبقه چهارم
(مفسّران طبقه چهارم نزد شيعه و اهلسنّت)
مفسّران طبقه چهارم شيعه، به لحاظ تقسيمبندى
کتاب مبانى و روشهاى تفسير قرآن کسانى هستند که نزديک به زمان ائمه (ع) مىزيستند.
آنان احاديث مربوط به تفسير قرآن را جمعآورى کردهاند و تأليفاتشان نخستين منابع تفسيرى
شيعه به شمار مىآيد؛ مانند:
1. على بن ابراهيم قمى (زنده تا سال
307 ق)، صاحب تفسير قمي؛
2. ابنعقده (معروف است که ايشان سيصد
هزار حديث از حفظ بوده است)؛
3. ابوالقاسم فرات بن ابراهيم بن فرات
کوفى (زنده تا سال 307 ق)، صاحب تفسير فرات کوفي؛
4. محمد بن مسعود بن عياش سلمى سمرقندي،
صاحب تفسير عياشي؛
5. احمد بن حسن معروف به ابوالعباس؛
6. محمد بن ابراهيم بن جعفر الکاتب النعمانى
(م 360 ق)، صاحب تفسير نعماني. وى اهل منطقه نعمانيه عراق (بين واسط و بغداد) و کاتب
شيخ کلينى بود که بخش زيادى از کتاب کافى را نوشته است؛
7. ابومحمد جرجاني؛
8. محمد بن احمد صابوني، مؤلف کتاب تفسير
معانىالقرآن و تسمية أصناف کلامه المجيد؛
9. محمد بن حسن شيباني، صاحب تفسير نهجالبيان
عن کشف معانىالقرآن.
اين طبقه، اقوال صحابه و تابعان را به
صورت روايتهاى معنعن در تأليفات تفسيرى خود وارد مىکردند.
اما طبقه چهارم مفسّران اهلسنّت طبق
تقسيمبندى علاّمه طباطبايى (ره) نخستين مؤلفان تفسيرند؛ مانند سفيان بن عيينه، وکيع
بن جراح، شعبة بن حجاج، عبد بن حميد و ابنجرير طبرى صاحب تفسير جامع البيان فى تفسير
القرآن معروف به «تفسير طبري». ايشان درباره اين طبقه مىافزايد:
اين طبقه، اقوال صحابه و تابعان را به صورت روايتهاى معنعن در تأليفات تفسيرى خود
وارد و از اظهار نظر استقلالى خوددارى مىکردند؛ مگر ابنجرير طبرى که در تفسير خود
گاهى در ترجيح ميان اقوال، اظهارنظر کرده است.