اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4452
معارف قرآن
معارف قرآن
(علوم و مباحث برگرفته از قرآن)
«معارف قرآن» يا «معارف قرآنى» عنوان مباحثى است که کاملاً با مطالب درونى
قرآن و محتواى آن ارتباط دارد و يک نوع تفسير موضوعى به شمار مىرود.
معارف قرآن يا تفسير موضوعى، مسائل مطرح در قرآن را از جهت محتوايى بررسى
مىکند؛ به اين ترتيب که آيات مربوط به يک موضوع را از سراسر قرآن در يک جا گرد آورده،
درباره آنچه از مجموع آنها به دست مىآيد سخن مىگويد؛ مشروط بر آن که از محدوده
دلالت قرآنى فراتر نرود. گرچه گاهي در تفسير موضوعى لازم است به شواهد عقلى و نقلى
ديگرى نيز استشهاد شود، ولى بحث کاملاً قرآنى است و تنها از ديدگاه قرآن بررسى ميشود.
فرق «معارف قرآن» با «علوم قرآن» آن است که علوم قرآن بحثى بيرونى است
و به درون و محتواى قرآن از جنبه تفسيرى کارى ندارد؛ بلکه بحثهاى مقدماتى براى شناخت
قرآن و پى بردن به شؤون مختلف آن از قبيل وحى و نزول قرآن، مدّت و ترتيب نزول، اسباب
نزول، جمع و تأليف قرآن، کاتبان وحى، يکسان کردن مصحفها، پيدا شدن قرائات و منشأ اختلاف
در قرائت قرآن، حجّيّت و عدم تحريف قرآن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، و اعجاز است.
البته ابتدا علم تفسير نيز بخشى از علوم قرآنى بود؛ ولى توجه دانشمندان
مسلمان به مباحث قرآن و همچنين تنوع اين مباحث به مرور سبب شد ميان مباحث علوم قرآنى
و مباحث تفسيرى - عليرغم تداخل مباحث آندو - نوعى مرزبندى شود و علم تفسير که خود
يکى از مباحث علوم قرآنى است به صورت علمى مستقل ظاهر شود؛ ولى هماکنون نيز گاهى واژه
علوم قرآن يا علوم قرآنى در معنايى اعم به کار مىرود که شامل معارف قرآن و مباحث تفسيرى
نيز مىشود.
[1]خرمشاهي ، بهاء الدين ، 1324 -;قرآن پژوهى(هفتادبحث
وتحقيق قرآنى);صفحه (72-73)
[2]صالحي كرماني ، محمد رضا;درآمدى برعلوم
قرآن;صفحه (54-55)و18
[3]كمالي دزفولي ، علي ، 1292 -;شناخت قرآن;صفحه
(28-29)
[4]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه
(9-11)
[5]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;علوم
قرآني;صفحه (7-8)
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4452