مطلق

مطلق

(لفظ دالّ بر ماهيتى بدون قيد)

«مطلق» در لغت به معناى «مرسل» و چيزى بدون قيد است. و در اصطلاح به لفظى مى‌گويند که بر معنايى شايع دلالت مى‌کند.

سيوطى مى‌گويد: «مطلق لفظى است که بر ماهيتى بدون هرگونه قيدي، دلالت مى‌کند». در اصول گفته‌اند: «ما دلّ على معنى شائع فى جنسه و يقابله المقيّد؛ مطلق لفظى است که بر معنايى شايع و قابل صدق بر افراد کثير دلالت مي‌کند و مقيّد مقابل آن است».

مثال مطلق در قرآن: اطلاق شهادت در بيع و امثال آن در((وَأَشْهِدُوْاْ إِذَا تَبَايَعْتُمْ))(بقره// 282) و((فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُواْ عَلَيْهِمْ))(نساء// 6) .

در اين آيات، شهادت مطلق است، و مقيّد به شرطى مانند عدالت نيست؛ در حالى که در آيه 2 سوره طلاق و آيه 106 سوره مائده، هر شهادتى به شرط عدالت مقيّد شده است.

مطلق و مقيّد مانند عام و خاص است؛ با اين تفاوت که دلالت عام بر افراد خود به وضع است، و دلالت مطلق بر افراد، به مقدمات حکمت.

نيز ر.ک: مقيّد.