مصحف امام جعفر صادق عليه السلام

مصحف امام جعفر صادق عليه السلام

(قرآن‌هاى منسوب به امام جعفر صادق (ع) )

درباره مصحف آن حضرت گاهى اشاره‌هايى در کتاب‌هاى قرائت و تفسير يافت مى‌شود. اختلاف قرائتى که از مصحف آن حضرت نقل کرده‌اند، در حدّ اختلافات معمول قرائت‌ها است؛ ولى جالب‌ترين نکته آن است که اين مصحف ترتيبى دارد که مرحوم زنجانى از مقدمه تفسير شهرستانى مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار درباره سوره‌هاى قرآن در مصحف امام جعفر صادق (ع) نقل مي‌کند. اين ترتيب تقريباً همان ترتيب نزول است. داورى درباره صحت انتساب آن، به سنجش و نقد اصل خبر بستگى دارد. در ميان مصحف‌هاى مختلف، ترتيب مصحف ابن‌عباس به اين مصحف نزديک است و ترتيب سوره‌ها با اختلافى اندک شبيه هم هستند. جز اين صورت، روايت ديگرى آمده است که آن حضرت فرموده است: مصحفى نزد من است که به چهارده جزء تجزيه شده است. اما صورت ريز آن ذکر نشده است.

در مقابل، چندين نسخه خطّى وجود دارد که منسوب به خطّ امام جعفر صادق (ع) و به ترتيب مصاحف رسمى کنونى است. البته در صحت انتساب اين نسخه‌ها هم جاى سخن بسيار است. يکى از اين نسخه‌ها در نمايشگاه «دارالکتب و الوثائق القومية» مصر عرضه شد که ظاهراً مکتوب قرن دوم هجرى است. ديگرى نسخه کاملى است به خط کوفى با اعراب و اعجام و شَدّ و مَدّ و تنوين، با کاغذ حنايى ختايى، وقف شاه‌عباس صفوى بر کتابخانه آستان قدس رضوى مشهد. وقف‌نامه به خط شيخ بهايي، مورخ 1008ق نوشته شده، ولى تحرير مصحف حدود قرن پنجم يا اوايل قرن ششم هجرى تشخيص داده شده است.

در کتاب پژوهشى در تاريخ قرآن تأليف محمدباقر حجتى در تصوير شماره 50، تصويرى از مصحف منسوب به آن حضرت آمده است.