اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4214
مجاز قرآن
مجازات قرآن
(مجاز قرآن)
(مجازهاى بهکار رفته در قرآن)
بيشتر علما وجود مجاز در قرآن را پذيرفتهاند
و عدهاى مانند ظاهريه، ابنالقاص ابوالعباس احمد بن ابى احمد طبرى (د 335ق / 946م)
از شافعيه، ابوالحسن جَزَرى (علىّ بن ابى الكرم محمد بن عبدالكريم بن عبدالله شيبانى،
ملقب به عزّالدّين و مشهور به ابن اثير جَزَري) ، ابوعبدالله بن حامد و ابوالفضل تميمى
از حنابله و ابومسلم اصفهانى و داوود ظاهرى، آن را منکر شدهاند.
شبهه منکران:
1. متکلم از حقيقت به مجاز عدول نمىکند؛
مگر اين که از آوردن حقيقت ناتوان باشد و به عاريه گرفتن مجبور شود؛ و اين بر خداوند
محال است؛
2. مجاز مرادف با کذب است، و قرآن منزه
از کذب است؛ بنابراين، مجاز در قرآن واقع نشده است.
پاسخ مثبتان:
1. علت عدول از حقيقت به مجاز، ناتوانى
در بيان نيست؛ بلکه گاهى مجاز بليغتر از حقيقت است؛
2. مجاز کذب نيست؛ بلکه استعمال لفظ در
غير ما وضع له است؛
3. اگر در قرآن مجاز نباشد، نبايد هيچ
گونه تأکيد، حذف، تکرار و امثال آن در قرآن وجود داشته باشد؛
4. اگر مجازات از قرآن حذف شود، بخشى
از حسن و زيبايى قرآن از دست مىرود.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه (254-255)
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 120
[3]كمالي دزفولي ، علي ، 1292 -;قرآن ثقل
اكبر;صفحه 292
[4]صالح ، صبحي ، 1926 -;مباحث فى علوم القرآن;صفحه
329
[5]حسيني ، جعفر ،1323-;اساليب البيان فى
القرآن;صفحه 387
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 4214