كلمات مترادف قرآن

كلمات مترادف قرآن

(کلمات هم‌معنا در قرآن)

در اصطلاح ادبيات عرب، به دو لفظ يا بيشتر که از نظر وضع اصلى يک معنا دارند «ترادف» مى‌گويند؛ مانند: أسد و ليث؛ قَعَدَ و جَلَسَ؛ نَعَمْ و اَجَلْ. بنابراين به کلمات هم‌معنا مترادف مى‌گويند.

زرکشى در کتاب البرهان فى علوم القرآن کلماتى را که به گمان برخى، کلمات مترادف قرآن به شمار مى‌آيند بررسى کرده و معتقد است اين‌ها مترادف نيستند؛ چون مترادف بايد بتواند به جاى کلمه هم‌معناى خود به کار رود؛ در حالى که کلمات مورد بحث در قرآن به جاى يکديگر به کار نمى‌روند و معناى يکديگر را افاده نمى‌کنند؛ مانند: «خوف» و «خشيت» که از نظر لغويان مترادفند؛ اما به اعتقاد زرکشى «خشيت» بالاتر از «خوف» است و به «خوف شديد» خشيت مى‌گويند؛ لذا در آيه ذيل «خشيت» درباره «خداوند» و «خوف» درباره «حساب قيامت» به کار رفته است:((وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ))(رعد// 21) .

کلمات مترادف ديگر عبارتند از: شُحّ و بخل؛ غبطه و منافسه؛ سبيل و طريق؛ جاء و أتى؛ خطف و تخطف؛ مدّ و اَمَدّ؛ عَمَل و فِعْل؛ تمام و کمال؛ اعطاء و إتيان؛ ….