اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 394
آيه رجم
آيه رجم
(آيه ادعاييِ مدعيان نسخ تلاوت، در باره
سنگسار پيرمردان و پيرزنان زناکار)
يکى از موارد ادعايى مدعيان نسخ تلاوت،
«آيه رجم» است. اين عده به يک خبر مجعول در اين باره استشهاد کردهاند
که عمر معتقد بود از قرآن آيه رجم جا مانده که عبارت است از: «الشيخ و الشيخة اذا زنيا
فارجموهما البتّة نکالاً من الله و الله عزيز حکيم؛ هرگاه پيرمرد و پيرزن زنا کنند
قطعاً آنها را سنگسار کنيد! و اين عذابى است از سوى خدا، و خداوند عزيز و حکيم است».
در نقل ديگرى عمر مىگويد: به درستى که
اين آيه همراه آيات ديگرى نازل شده بود و ما آنها را در مصحف مىخوانديم؛ ليکن با
وفات پيامبر (ص) آيات زيادى از دست رفت. دليل آيه بودن رجم آن است که پيامبر (ص) ،
ابوبکر و من به مقتضاى آيه عمل، و حکم رجم را اجرا کرديم.
در ردّ اين ادعا گفته شده است:
1. هرکس اين عبارت را براى نخستين بار
بشنود، يقين مىکند که عبارتى ساختگى بوده، قابل مقايسه با کلام خداوند (کلام در نهايت
فصاحت و بلاغت است) نيست. براي نمونه در آيه ادعايي آمده است: «الشيخ والشيخة إذا زنيا فارجموهما» و «فاء» در «فارجموهما» فاقد هر نكته
ادبي است؛ زيرا «فاء» در صورتي ميآيد كه از جمله قبل شرطيّت استفاده شود؛ نظير آيه:((الزَّانِيَةُ وَ الزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ واحِدٍ
مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ))(نور//2) كه عبارت:
«الزانية و الزاني» مفيد شرطيت است؛ گويا گفته شده است: «إن زني الرجل وزنت المرأة
فاجلدوهما». در اينجا جاي «فاء» است، اما وقتي به شرط تصريح شود، چنانكه برخي گفتهاند
آوردن «فاء» فاقد هرگونه نكته ادبي است.
2. پيامبر اکرم (ص) براى نگارش قرآن، کاتبان مخصوصى داشت که آيات را نوشته،
مصحف را تدوين مىکردند؛ چطور اين آيه از قلم آنان افتاد؟ ! افزون بر اين، تعدادى از
صحابه در زمان رسول اکرم (ص) براى خود مصحفهايى تهيه کرده بودند و حافظانى نيز قرآن
را جمع و حفظ کرده بودند و هيچ آيهاى از قلم آنان جا نمانده است؛ چطور شد تنها مجعوله
رجم از ذهن و قلم آنان افتاد؟ !
3. محتواى اين عبارت به اصطلاح «آيه رجم» با احکام شرعى سازگارى ندارد؛
زيرا اين عبارت مىگويد: شيخ و شيخه يعنى افراد چهل سال به بالا (چون در لغت به فرد
چهل سال به بالا تعبير شيخ مىشود) اگر زنا کنند رجم مىشوند. ظاهرش اين است که اگر
همسر هم نداشته باشند و شرايط احصان فراهم نباشد، سنگسار مىشوند؛ و اين مخالف حکم
فقهى غيرمحصن است.
4. طبق روايتي، زني به نام شراحه (يا: سراجه، سراقه) هَمْداني مرتكب فحشاء
شد. حضرت اميرمؤمنان (ع) او را در روز پنجشنبه تازيانه زد و در روز جمعه سنگسار كرد؛
آنگاه فرمود كه من اين زن را به دستور قرآن تازيانه زدم و به دستور سنت پيامبر (ص)
او را سنگسار كردم.
براساس اين روايت، اگر حكم سنگسار برگرفته از قرآن باشد، چنانكه خليفه
دوم مدعي آن بود، حضرت علي (ع) نميبايست ميان حكم تازيانه و حكم سنگسار تفكيك كند
و رجم را به سنت پيامبر (ص) مستند سازد.
[1]ابن عطيه متأخر ، عبد الحق بن غالب ،
- 546ق.;مقدمتان فى علوم القرآن;صفحه 79
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 35
[3]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 86
[4]عاملي ، جعفر مرتضي ، 1944 -;حقايقى مهم
پيرامون قرآن كريم;صفحه (276-282)
[5]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;صيانة
القرآن من التحريف;صفحه 125
[6]خويي ، ابوالقاسم ، 1278 - 1371;البيان
فى تفسيرالقرآن;صفحه 304
[7]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد2;صفحه 213
[8]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد2;صفحه (280-281)
[9]ابن حنبل ، احمد بن محمد ، 164 - 241ق.;مسنداحمد;جلد1;صفحه
141
[10]نوري ، حسين بن محمد تقي ، 1254 -
1320ق;مستدرك الوسائل ومستنبط المسائل;جلد18;صفحه 42
[11]بخاري ، محمد بن اسماعيل ، 194 - 256
ق.;صحيح البخارى;جلد6;صفحه 2503
[12]ابن حزم ، علي بن احمد ، 384 - 456ق;المحلى;جلد11;صفحه
234
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 394