قصه اصحاب رَسّ

قصه اصحاب رَسّ

(سرگذشت يکى از اقوام مذکور در قرآن)

از جمله قصص اقوام گذشته در قرآن، قصه اصحاب رس است. قرآن کريم در دو مورد (فرقان// 38؛ ق// 12) از اصحاب رس نام برده است؛ امّا درباره اين قوم هيچ‌گونه توضيحى در قرآن نيامده است.

بيشتر مفسران معتقدند اصحاب رس طايفه‌اى در يمامه بوده‌اند که پيغمبرى به نام حنظله بر ايشان مبعوث شد و آنان وى را تکذيب کرده، در چاه افکندند. عده‌اى ديگر، رس را به معناى چاه دانسته‌اند، و بعضى هم مى‌گويند «رس» نام چاه مخصوصى است. جمعى هم «رس» را با «أرس» يکى دانسته و گفته‌اند اصحاب رس در آذربايجان بوده‌اند که سى پيغمبر خود را کشتند و سرانجام شهرهاى ايشان ويران شد و خود نيز هلاک شدند.

درباره نوع گناهکارى ايشان نيز ميان مفسران اختلاف است؛ عده‌اى آنان را پرستنده صنوبرى به نام «شاه درخت» معرفى کرده و بعضى هم عبادت دوشيزگان را به ايشان نسبت داده‌اند. در تفسير على بن ابراهيم آمده است که زنان اين قوم با هم مساحقه مى‌کردند.

تفاسير اوليه، اصحاب رس را از بقاياى عاد و ثمود مى‌شناسند و «بئر معطله» و «قصر مشيد» در آيه 45 سوره حج را مربوط به ايشان مى‌دانند و محل آن را در «حضرموت» گفته‌اند.

از نظر برخى محققان، اصحاب رس منتسب به جنوب عربستان بوده‌اند که جزئيات آن نزد اعراب زمان اسلام شناخته شده نبوده است و تسميه آن پس از عاد و ثمود يا پس از قوم نوح، مسلّم مى‌دارد قصه اين مردم به حدود زمان اعراب «بائده» برمى‌گردد.