آيات انفسي

آيات انفسي

(نشانه‌هاى وجود خداوند و اوصاف کمال وي در شگفتى‌هاى جسم و جان)

انفس جمع نفس در لغت به معناى ذات و روح است. در قرآن کريم واژه نفس در اين دو معنا و نيز به معناى تمايلات نفسانى به کار رفته است.

آيات انفسى يعنى اين که دستگاه‌هاى مختلف روح و جسم انسان هر يک نشانه‌اى بر ذات و اوصاف کمال الهي است؛ يعنى از يک سو نظام حاکم بر ساختمان حيرت‌انگيز مغز و حرکات منظم قلب و عروق و بافت‌ها و استخوان‌ها و انعقاد نطفه و پرورش جنين در رحم مادران و امثال آن‌ها، و از سوى ديگر، اسرار و شگفتى‌هاى روح انسان، هر کدام کتابى از معرفت پروردگار و نشانه‌اى از وجود خداوند عالم، حکيم و قدرتمند است. بنابراين، آيات انفسى در قرآن کريم دربرگيرنده برهان حقانيت خداوند با توجه به شگفتى‌هاى جسم و جان آدمى است. اين آيات در قرآن فراوانند. قرآن کريم مى‌فرمايد:((سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِى الْآفَاقِ وَفِى أَنفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ) ؛ )به زودى نشانه‌هاى خود را در افقها[ى گوناگون] و در دلهايشان بديشان خواهيم نمود تا برايشان روشن گردد كه او خود حق است آيا كافى نيست كه پروردگارت خود شاهد هر چيزى است (فصلت // 53) .

مفسران عامه و خاصه در تفسير اين آيه و توجيه دو واژه آفاق و انفس سخنانى گفته‌اند که به طور اختصار به معانى آيات انفسى اشاره مى‌شود:

1. مقصود از آيات انفسي، کيفيت تکوين جنين در رحم و نحوه پديد آمدن اعضا و اندام‌هاى شگفت‌انگيز آن است.

2. اشاره به فتح مکه است.

3. اشاره به واقعه شقّ القمر در مکه است.

4. به جنگ بدر اشاره دارد.

5. مقصود، وجود خود انسان و مراحل تکوين و تکامل او از انعقاد نطفه تا مرحله ادراک و تعقل است.

نيز ر.ک: آيات آفاقى.