قسم به ماه

قسم به ماه

(يکى از موارد قسم در قرآن)

در سه آيه قرآن مجيد به ماه سوگند ياد شده است:

1. (كَلَّا وَالْقَمَرِ) ؛ «چنين نيست، سوگند به ماه» (مدثر// 32) ؛

2.((وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا) ؛ «قسم به ماه که پيرو خورشيد تابان است» (شمس// 2) ؛ )

3.((وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ) ؛ «سوگند به ماه هنگامى که تمام فروزان شود» (انشقاق// 18) . )

اينک به ترتيب آيات فوق به برخى از نظريات مفسران اشاره مى‌شود.

در باره کلمه «والقمر» در هر سه آيه، مفسران اتفاق‌نظر دارند که سوگند به ماه است.

علامه طباطبايى (ره) درباره «کلاّ» در آيه اول مى‌گويد: بعيد نيست «کلاّ» ردع سخنى باشد که خداوند از قول کفار درباره قرآن در آيات پيشين چنين نقل کرده است:((فَقَالَ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ يُؤْثَرُ)إِنْ هَذَا إِلَّا قَوْلُ الْبَشَرِ)((مدثر// 24 - 25) . )

«تليها» در آيه دوم به معناى «تبعها» تفسير شده است؛ يعنى ماه تابع و پيرو خورشيد، و طلوع و غروب ماه تابع طلوع و غروب خورشيد است و از آن نور مى‌گيرد.

درباره آيه سوم گفته‌اند «اتساق» يعنى هنگامى که ماه کامل شود، و آن را به معناى جمع شدن گرفته‌اند. ماه سياره‌اى است که نور خود را از خورشيد مى‌گيرد و به دور زمين مى‌گردد.

سوگند به ماه نيز همچون سوگند به خورشيد، زمين و… عامل مهمى براى جلب توجه انسان به اين سياره است تا در آن دقت و مطالعه کرده، به کشف آثار و حقايق آيه‌اى از آيات الهى نائل آيد. و از ساختمان و درخشش ماه که تأثير بسيار مهمى در زندگى انسان و ساير موجودات دارد و نيز راهنماى کاملى براى شناسايى اوقات است، پند بگيرد. قرآن مجيد نيز در آيه 189 سوره بقره مى‌فرمايد:((يَسْأَلُونَكَ عَنِ الأهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ) ؛ «از تو درباره هلال مى‌پرسند؛ بگو در آن تعيين وقت عبادات حج و معاملات مردم است»)

امام صادق (ع) نيز در حديث معروف توحيد مُفَضَّل به پاره‌اى از منافع و فايده‌هاى ماه اشاره کرده‌اند.