اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 3779
قسم به انسان
قسم به انسان
(يکى از موارد قَسَم در قرآن)
انسان موجودى ارزنده است که خداوند درباره
وى مىفرمايد:((و لقد کرّمنا بنى آدم) ؛ )«ما بنىآدم را گرامى داشتيم» (اسراء// 70). بنابراين، در قرآن به نام
او در دو مورد سوگند ياد شده است:
1.((وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا)
؛ «سوگند به نفس (ناطقه) انسان و آن که او را نيکو بيافريد» (شمس// 7). )
بنابر نظر مفسران، در آيه شريفه به روح و جان انسان سوگند ياد شده است.
البته برخى کلمه «نفس» در آيه را به بدن و جسم انسان تفسير کردهاند.
2.((وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ
اللَّوَّامَةِ) ؛ «سوگند به نفس ملامتگر» (قيامت// 2) )
خداوند به وجدان انسان سوگند خورده و از آن به «نفس لوّامه» تعبير کرده
است. اين مطلب را همه مفسران قبول دارند؛ ولى در اينکه آيا منظور از وجدان، ضمير شخص
خاصى مانند حضرت آدم است يا هر انساني، و اگر مراد وجدان هر انسانى باشد، آيا اين ملامت
مربوط به قيامت است يا دنيا؟ ميان مفسران اختلاف است.
علامه طباطبايى (ره) معتقد است نفس لوّامه، نفس مؤمن است که او را در دنيا
به سبب انجام معصيت و سهلانگارى در طاعت ملامت کرده، سبب بهرهمندى او در آخرت مىشود.
[1]عامر ، فارس علي;ظاهرة القسم فى القرآن
الكريم;صفحه 141
[2]رزاقي ، ابو القاسم;سوگندهاى قرآنى;صفحه
(151-156)و(133-137)
[3]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان
في تفسير القرآن;جلد20;صفحه 297و107
[4]طبرسي ، فضل بن حسن ، 468 - 548ق;مجمع
البيان فى تفسيرالقرآن;جلد10;صفحه 498و109
[5]فخر رازي ، محمد بن عمر ، 544 - 606ق.;التفسيرالكبير;جلد31;صفحه
191
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 3779