اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 3671
قرائت ابن كثير قاري
قرائت ابن كثير قاري
(ويژگىها، اصول و روش قرائت ابنکثير،
از قاريان هفتگانه)
يکى از قرائات سبع، قرائت ابومعبد عبدالله
بن کثير مکى دارى معروف به ابن کثير (45 - 120 ق) است. وى در مكه به دنيا آمد و در
عراق اقامت گزيد؛ سپس به مكه بازگشت و در همانجا وفات كرد. ابنکثير مردى فصيح و بليغ
و باوقار بود و از صحابه رسول خدا (ص) عبدالله بن زبير و انس بن مالک را درک کرد و
قرآن را بر ابوسائب مخزومى خواند و قرائت آن را فراگرفت.
برخى ديگر گفتهاند ابنکثير قرائت را
از مجاهد گرفته است و قرآن را بر درباس، غلام ابنعباس عرضه کرده بود.
شافعى قرائت ابنکثير را نقل کرده و آن
را ستوده است و عدهاى از دانشمندان، او را توثيق کردهاند. ابننديم، ابنکثير را
از قرّاى طبقه دوم شمرده است.
دو ويژگى مهم قرائت ابنکثير:
1. ذکر «بسمله» بين هر دو سوره؛
به جز ميان سوره انفال و توبه؛
2. تلاوت به قصر در مدّ منفصل و توسط در مدّ متصل.
اصول قرائت ابنکثير مکي:
1. همزه: در کلماتى که دو همزه قطع جمع شوند، همزه دوم را به تسهيل (بينابين)
قرائت کرده است.
2. صله ميم جمع: در کلمه «هُِم» (به ضم «ه» و نيز به کسر «ه») ضمير جمع
مذکر غايب، همواره «و» صله مىافزايد و «هُمُو» و «هِمُو» ادا مىکند؛ اما در وقف،
همانند ديگر قاريان به سکون ميم وقف مىکند.
3. صله «ه» ضمير: ضمير «ه » (اليه و منه) را صله واوى يا يايى مىدهد
و «اليهى و منهو» ادا مىکند؛ مگر آن که پس از ضمير مذکور حرف ساکنى قرار گيرد؛ مثل:
يعلمه الله.
4. مد: مدّ منفصل را به قصر و مدّ متصل را به توسط قرائت مىکند.
5. «ي»هاى اضافه: کلمه «انّى و انّنى» را مانند نافع و ابوعمر هرگاه پيش
از همزه قطع يا وصل قرار گيرد، به فتح «ي» قرائت کرده است. مورد((إِنِّى إِلَهٌ))(انبياء// 29) از اين قاعده مستثنا است.
6. «ي»هاى زائد: همه «ي»هاى اضافى (مورد اختلاف قاريان) را به اثبات «ى»
وقفاً و وصلاً قرائت کرده است.
شيوه ابنکثير مکى را نيکو؛ اما پرطنين، درشت و توأم با پذيرش و روشنى
وصف کردهاند.
[1]حجتي ، محمد باقر ، 1311 -;پژوهشى درتاريخ
قرآن كريم;صفحه (316-317)
[2]دمياطي ، احمد بن محمد ، - 1117ق.;اتحاف
فضلاءالبشربالقراءات الاربعة عشر;صفحه (17-20)
[3]قمحاوي،محمدصادق;البحث والاستقراءفى تراجم
القراء;صفحه 80
[4]لساني،محمدعلي;قراءسبعه وبررسى قراءات
ايشان(پايان نامه);صفحه 162و(142-143)
[5]داني ، عثمان بن سعيد ، 371 - 444ق.;التيسيرفى
القراءات السبع;صفحه 4
[6]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد2;صفحه
102و(39-40)
[7]قسطلاني ، احمد بن محمد ، 851 - 923ق.;لطائف
الاشارات لفنون القراءات;صفحه 94
[8]صالح ، صبحي ، 1926 -;مباحث فى علوم القرآن;صفحه
(248-249)
[9]طالقاني ، عبد الوهاب ، 1309 -;علوم قرآن
وفهرست منابع;صفحه 256
[10]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 454
[11]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 252
[12]جلالي نائيني ، محمد رضا ، 1291 -
1389.;تاريخ جمع قرآن;صفحه 340
[13]ابن جزري ، محمد بن محمد ، 751 - 833ق.;النشرفى
القراءات العشر;جلد1;صفحه 115
[14]عمر ، احمد مختار;معجم القراءات القرآنية;جلد1;صفحه
83و79
[15]ابو زرعه ، عبد الرحمان بن محمد ، -
410ق;حجة القراءات;صفحه 52
[16]محيسن ،محمدسالم;المغنى فى توجيه قراءات
العشرالمتواترة;جلد1;صفحه 21
[17]ابو شامه ، عبد الرحمان بن اسماعيل ،
595 - 665ق;المرشدالوجيزالى علوم تتعلق بالكتاب العزيز;صفحه (146-167)
[18]فاضل لنكراني ، محمد ، 1309 -1386.;مدخل
التفسير;صفحه 141
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 3671