عطف خاص بر عام

عطف خاص بر عام

(يکى از انوع عطف؛ بيانگر فضل و برترى «خاص»)

يکى از انواع عطف که از گونه‌هاى اِطناب نيز شمرده شده «عطف خاص بر عام» است. البته منظور از آن، خاص و عام به اصطلاح اصولى نيست؛ بلکه فراگيرتر بودن عام در مقايسه با خاص است. فايده اين‌گونه عطف، اظهار فضل و برترى «خاص» است؛ گويا خاص از جنس عام نيست.

برخى آن را «عطف تجريد» ناميده‌اند؛ يعنى گويا خاص از جمله جدا و به تنهايى ذکر شده است؛ مانند:

1.((حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى) ؛ «توجه کامل داشته باشيد نمازها را، به‌ويژه نماز وسطى» (بقره// 238) . )

در اين آيه «الصلاة الوسطى» خاص و به «الصلوات» (عام) ، عطف شده است.

2.((مَن كَانَ عَدُوًّا لِّلّهِ وَمَلآئِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ)… ) ؛ «هر کس با خدا و فرشتگان و رسولان و جبرئيل و ميکائيل دشمن است… » (بقره// 98) .

در اين آيه با اين که «جبرئيل» و «ميکائيل» جزء فرشتگان هستند، جداگانه ذکر و به «ملائکته و رسله» عطف شده‌اند.