عام بعد از خاص

عطف عام بر خاص

(عام بعد از خاص)

(يکى از اقسام اطناب و مفيد تعميم؛ از اسلوب‌هاي ادبي قرآن)

«عطف عام بر خاص» از اقسام اِطناب است. برخى وجود اين نوع عطف را انکار کرده‌اند؛ اما زرکشى و سيوطى اين نظر را مردود دانسته و معتقدند فايده اين گونه عطف، عموميت بخشيدن است، و ذکر خاص به صورت جداگانه، براى اهميت آن است؛ مانند:

1.((إِنَّ صَلاَتِى وَنُسُكِي)… ) ؛ «همانا نماز و عبادت من… » (انعام// 162) . «نسک» به معناى عبادت اعم از «صلات» است.

2.((آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِى وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ) ؛ «ما به تو سوره حمد و قرآن عظيم داديم» (حجر// 87) . )

در اين آيه بنا بر آن که مراد از «سبعاً من المثاني» سوره حمد باشد، «القرآن» (عام) به «سبعاً من المثاني» (خاص) عطف شده است.