آيه اُذُن واعية

آيه 012 حاقه

(آيه اُذُن واعية)

(آيه 12 حاقّه، از آيات مرتبط با فضايل امام علي (ع) )

به آيه 12 سوره حاقّه، «آيه أُذن واعية» گفته مي‌شود: (لِنَجْعَلَها لَكُمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيَها أُذُنٌ واعِيَةٌ) ؛ «تا آن را وسيله تذكرى براى شما قرار دهيم، و گوشهاى شنوا آن را نگهدارى مى‌كنند».

تعيها از ماده «وعى» (بر وزن سعى) در اصل به معناي نگهدارى چيزى در قلب است، سپس به هر ظرفى وعاء گفته شده، چون چيزى را در خود نگه مى‌دارد، و در آيه مورد بحث اين صفت براى گوش‌ها ذكر شده است، گوش هايى كه حقايق را مى‌شنوند و در خود نگه مى‌دارند. يا به تعبير ديگر گاه انسان سخنى را مى‌شنود، و فوراً آن را از گوش بيرون مى‌افكند همانطور كه در تعبيرات عاميانه مى‌گوئيم: از اين گوش شنيد و از گوش ديگر بيرون كرد، ولى گاه روى آن انديشه مى‌كند و در دل جاى مى‌دهد، و آن را چراغ راه زندگى خود مى‌شمرد. اين چيزى است كه از آن تعبير به وعى مى‌شود.

در بسيارى از كتب معروف اسلامى اعم از تفسير و حديث آمده است كه پيغمبر گرامى اسلام به هنگام نزول اين آيه فرمود: «سألتُ ربّى أن يجعلها أُذُنَ علىّ: من از خدا خواستم كه گوش على را از اين گوشهاى شنوا و نگه‌دارنده حقايق قرار دهد»، و به دنبال آن على (ع) مى‌فرمود: «ما سمعت من رسول اللَّه (ص) شيئاً قطّ فنسيته، إلّا و حفظته: من هيچ سخنى بعد از آن از رسول خدا نشنيدم كه آن را فراموش كنم، بلكه هميشه آن را به خاطر داشتم».

در غاية المرام شانزده حديث در اين زمينه از طرق شيعه و اهل سنت نقل شده است، و محدث بحرانى در تفسير البرهان از محمد بن عباس نقل مى‌كند كه در اين باره سى حديث از طرق عامه و خاصه نقل شده است.

و اين فضيلتى است بزرگ براى على (ع) كه صندوقچه اسرار و وارث تمام علوم رسول خدا (ص) بود، و به همين دليل بعد از او در مشكلاتى كه براى جامعه اسلامى در مسائل علمى پيش مى‌آمد موافقان و مخالفان به او پناه مى‌بردند، و حل مشكل را از او مى‌خواستند كه در كتب تاريخي به تفصيل آمده است.